4857 sayılı İş Kanunu, 4721 sayılı Türk Medeni kanunu, 6098 sayılı Borçlar Kanunu ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, tazminat hukuku dayanaklarındandır. 

Tazminat hukuku, kişilerin maddi ve manevi olarak gördükleri zararları gidermeyi amaçlar. 

Tazminat Hukuku Neleri Kapsar?

Tazminat hukuku genel olarak iki kısımda ele alınır. Maddi ve manevi tazminat hukuku. Maddi tazminat hukuku aşağıda sıralayacağımız nedenlerden dolayı dava açılmasına imkan tanır:

• Ölüm,
• Ağır yaralanma,
• Destekten yoksun kalma,
• İş görememe.

Manevi tazminat unsuru ise kişilerin eylemleri sonucunda diğer kişilerin manevi olarak acı çekmesini ve mağdur olmasını ifade eder. 

Tazminat Davaları Nelerdir?

Tazminat davası, maddi ve manevi olmak üzere iki kapsamda değerlendirilir. Ayrıca aşağıda sıralayacağımız alt kollara ayrılır: 

• Haksız gözaltı durumlarında açılan davalar,
• Kıdem tazminatı davaları,
• Boşanma davalardan kaynaklanan tazminat davaları,
• Meslek hastalıklarından kaynaklanan davalar,
• İş kazaları sonucu ölüm ya da ağır yaralanma durumlarında açılan tazminat davaları,
• Trafik kazaları sonucunda ölüm ya da ağır yaralanma sonucu açılan tazminat davaları,
• İş güvencesinden kaynaklanan tazminat davaları,
• Kişilik haklarının korunması kapsamında açılan tazminat davaları,
• Malpraktis (doktor hatasından kaynaklanan durumlar) dolayısıyla açılan tazminat davaları. 

Manevi Tazminat Davası Neden Açılır?

Borçlar Kanunu 56 ve 58. Maddelerine göre manevi tazminat davalarına hak kazanabilmek için aşağıdaki unsurların gerçekleşmiş olması gerekir: 

• Kişi ya da kişilerin bedensel bütünlüğü zarar görmüş olmalıdır. 
• Kişi ya da kişiler bedensel olarak ağır zararlara uğramış olmalıdır. 
• Haksız fiiller sonucunda kişi iş göremez hale gelmelidir. 

Tazminat Davaları Hangi Durumlarda Açılabilir?

İş ve trafik kazaları sonucu; ağır yaralanma, ölüm ve maddi hasar gibi durumlar meydana gelirse maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. İş kazalarında, işverenin kusurundan kaynaklanan durumlarda çalışan kişi zarar görebilir. Bu durumda işçi, işverenin ihmali nedeniyle tazminat davası açma hakkına sahiptir.

Trafik kazalarında ölüm ya da ağır yaralanma durumunda, kusuru fazla olan tarafa tazminat davası açılır. Maddi hasar durumunda hem kazayı yapana, hem de sigorta şirketine dava açılabilir.

Malpraktis, doktor hatasından dolayı hastanın maddi ve manevi olarak zarara uğraması durumudur. Zarara uğrayan kişi maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Sözleşme ihlalleri durumunda, sözleşme maddelerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan maddi zararlar söz konusudur. Maddi kayıpların yanı sıra manevi zararlardan da söz edilebilir. Bu durumda zarara uğrayan kişi maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Destekten yoksun kalma tazminatı, yaşarken maddi geçimi bir kişiye bağlı olan kişinin, maddi geçimi sağlayan kişinin ölümünden sonra, yoksulluğa düşme tehlikesini ifade eder. Bu durumda destekten yoksun kalan kişi maddi ve manevi tazminat davası açabilir. 

Yukarıda sayılan durumlardan dolayı açılan maddi tazminat kalemleri, mahkeme tarafından hesaplanır. Hesaplama işleminde bilirkişi incelemesinden yararlanılır.

Ayrıca aşağıdaki durumların meydana gelmesinden kaynaklanan zararlarda da tazminat davaları açılabilir: 

• İşverenin kusurundan kaynaklanan kazalar,
• Trafik kazalarından kaynaklanan durumlar,
• Karayolları kurumunun hatasından kaynaklanan durumlar,
• Hakaret suçundan kaynaklı durumlar.

Tazminat Davaları Hangi Mahkemelerde Görülür?

HMK madde 16’da, haksız fiile dayalı tazminat davaları, aşağıdaki mahkemelerde görülür: 

• Olayın gerçekleştiği bölge mahkemeleri,
• Haksız fiilin meydana geldiği yer. Mesela haksız fiil İstanbul’da meydana gelmişse, bu yerde dava açılır. Ya da haksız fiil İstanbul ilinde gerçekleşmiş ancak zarar İzmir ilinde oluşmuştur. Bu durumda İzmir ilinde de dava açılabilir. 
• Zarara uğrayan kişinin başka bir ilde yaşaması durumunda, zarara uğraya kişinin bulunduğu ildeki mahkemelere dava açılabilir. 

Eğer dava konusu ticari işlemler ise Asliye Ticaret mahkemelerinde dava açılmalıdır. 

Tazminat Davaları Ne Kadar Sürer?

Kartal Anadolu adliyesi, Asliye hukuk mahkemelerinde görülen davaların tamamlanma süresi ortalama olarak 425 gündür. Asliye ticaret mahkemelerinde görülen davalar ise 547 gün sürer. İş mahkemeleri 6 ay ile 1.5 yıl arası sürer. Ancak bazı nedenlerden dolayı bahsettiğimiz dava süreleri daha uzun sürebilir. 

Kartal hukuk bürosu olarak sizlere tazminat davalarında yardımcı oluyoruz.

Tazminat hukukunun dayanağı olan Türk Medeni Kanunu hakkında daha detaylı bilgilere, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf bu bağlantıdan ulaşabilirsiniz.