Türk ceza hukukunda suçta tekerrür, daha önce işlenen bir suçun cezasının kesinleşmesi sonrası belli bir süre zarfında ikinci bir suç işlenmesini ifade eder. Suçta tekerrür, ilk işlenen suç kesinleşmişse söz konusudur. Suçta tekerrür hükümleri ile yargılanan mahkum, cezasını “mükerrirlere özgü infaz rejimi” kapsamında gerçekleştirir.
Özetle, geçmişte işlediği bir suçtan dolayı hakkında kesinleşmiş bir ceza bulunan kişi, bir yeni suç işlediğinde tekerrür hükümlerine göre değerlendirilir. Tekerrür hükümleri 5237 sayılı yürürlükte bulunan Türk Ceza Kanunu’nun 58’inci maddesi içinde açıkça düzenlenmiştir.
Mükerrer (Mükerrir) Ne Demek?
Tekerrür kavramı Arapça asıllıdır. Buna göre “bir daha meydana gelme, tekrarlanma” olarak bilinen tekerrür, ceza hukukunda ise “işlediği bir suç sebebi ile hakkında cezaya hükmedilen kişinin cezasının kesinleşmesinden sonra tekrardan suç işlemesi durumu” anlamına gelir. Tekerrüre düşecek şekilde ceza işleyen kişi “mükerrir” (mükerrer) olarak adlandırılır. Halk arasında “mükerrer” olarak daha çok kullanılsa da ceza hukuku terminolojisine göre kavramın doğru kullanımı “mükerrir” olarak geçer.
Tekerrür Şartları (TCK md. 58 Bağlamında Tekerrür Koşulları) Nelerdir?
TCK’nin 58. maddesinde düzenlenen tekerrür kurumu koşulları; bir önceki suç sebebi ile kesinleşmiş bir ceza mahkûmiyetinin varlığı, tekerrür süreleri içinde yeni bir suçun işlenmiş olması ve sonraki suçtan kaynaklı failin hapis cezasına mahkûm edilmiş olmasıdır. Bu koşulların hepsinin birlikte gerçekleşmiş olması gerekir ve bu koşullardan herhangi birinin gerçekleşmemesi durumunda fail ile ilgili tekerrür hükümlerine başvurulamaz. Suçta tekerrür hakkında daha detaylı bilgi almak için bir ceza hukuku avukatı ile görüşebilirsiniz. Peki, Tekerrür kurumunun uygulanması için hangi şartlar gerekir?
Önceki Suçtan Kaynaklı Kesinleşmiş Bir Ceza Mahkûmiyetinin Olması
TCK’ye göre tekerrür hükümlerinin uygulanmasında ilk koşul, önceden işlenmiş bir suçtan dolayı verilen ve kesinleşmiş bir ceza mahkûmiyetinin olup olmadığıdır. Bu koşulların alt başlıkları ise şu şekildedir.
Önceden İşlenmiş Bir Suçun Varlığı
Önceden işlenmiş bir suçun olması gerekir. Buradan şu anlaşılır. Failin önceden işlediği fiilin karşılığı olarak kanunlarda düzenlenen bir suçunun olmasıdır.
Suçtan Kaynaklı Hükmedilmiş Ceza Mahkûmiyetinin Olması
TCK kapsamında, tekerrür kurumundan bahsetmek için failin önceden işlediği suç ile mahkûm edilmiş olması ve ayrıca bu mahkûmiyetin kesinleşmiş olması önemlidir.
Hükmedilmiş Ceza Mahkûmiyetinin Kesinleşmesi
Tekerrür hükümlerini uygulamada, önceki cezanın infaz edilip edilmediği önemli değildir. Buna ek olarak, 58. Maddede önceden işlenen suç sebebi ile belirlenen hapis ya da adlî para cezalarının yerine getirilmesi üzerinden 3 ila 5 yıllık sürenin geçmesine bakılır. Bu durumlar, tekerrür hükümlerinin uygulanamayacağını gösterir. Buna göre cezanın infaz edilmesi, belirlenen ve infaz edilen cezanın ne kadar süre ile tekerrüre esas olma niteliğini korumaya devem edeceğinin tespiti açısından önemlidir. Ceza infazının sağlanmadığı durumlarda ise söz konusu süreler işlemeye başlamaz.
Yeni Bir Suçun İşlenmesi
Tekerrür hükümlerinin uygulanması için önceden işlenen suç nedeni ile hakkında kesinleşmiş bir mahkûmiyet hükmünün bulunduğu fail, ceza kesinleştikten sonra, bu cezanın infaz tarihinden itibaren 3 ila 5 yıllık tekerrür süresinin dolması öncesi yeni bir suç işlemesine bakılır. Ancak, failin önceden işlediği fiilin karşılığı olarak kanunlarda düzenlenmiş olan bir suçun gerektiği gibi olması durumunda, sonraki fiilin de kanunlarda suç olarak belirlenmiş olmasına bakılır.
Yeni Suçtan Dolayı Hapis Cezasına Hükmedilmiş Olması
TCK sisteminde adlî para cezaları bakımından tekerrür kurumu uygulanmaz Aynı zamanda fail hakkında tekerrür hükümleri uygulanabilir. Sonraki suçtan kaynaklı mahkûmiyet hükmünde değiniline hapis cezasının adlî para cezası ya da diğer seçenek yaptırımlara çevrilmesi durumunda da, asıl mahkûmiyet çevrili adlî para cezası ya da seçenek tedbir olacağı için fail ile ilgili tekerrür hükümlerine başvurulamaz.
Yeni Suçun Tekerrür Süresi İçinde İşlenmiş Olması
TCK’nin tekerrür hükümlerinin uygulanmasında öngördüğü son koşul; Kanun’un 58. maddesinde önceden işlenen suçtan kaynaklı belirlenen hapis ya da adlî para cezasının yerine getirilmesinin üzerinden 3 ila 5 yıl olarak belirlenen sürelerin geçmemesidir. Kanun koyucular tekerrür kurumunun işlevlerini yerine getirebilmesi için önceki mahkûmiyet hükmü ile belirlenmiş olan cezanın infaz edilmiş olması koşulunu getirmemiştir. Buna karşın kanun koyucular, tekerrür sürelerinin işlemeye başlaması için önceki mahkûmiyet ile belirlenmiş olan cezanın tamamı ile yerine getirilmiş olması koşullarını öngörmüştür. Buna göre failin tekerrüre konusuna konu olması için işlediği önceki suç için verilen mahkûmiyet hükmü ile belirlenen cezayı yerine getirmesi sonrası belli bir süre içinde yeni suçun işlenmiş olması dikkate alınır.
Suçta Tekerrürün Hukuki Sonuçları
Tekerrür hükmü, sanığın işlediği ikinci suç sebebi ile daha ağır bir yaptırımla karşı karşıya kalmasına sebep olur. Suçta tekerrür hükümlerinin uygulanması ile beraber hukuken üç farklı sonuç söz konusudur. Bunlar; tekerrür koşullarını içeren infaz rejimi uygulanması, seçimlik cezalar içinden hapis cezasına karar verilmesi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasıdır.
Tekerrür Koşullarını İçeren İnfaz Rejimi
Tekerrür hükümlerinin uygulanacağı kişiye, “mükerrire özgü infaz rejimi” uygulanır. Bu rejim, ilgilinin ceza infaz kurumunda daha fazla sürede kalmasına sebebiyet verir. Mükerrire özgü infaz rejimi uygulanması ile hükümlünün cezaevinde kalacağı süre belirlenir.
Seçimlik Cezalar İçinden Hapis Cezasına Karar Verilmesi
Tekerrür uygulamasıyla ikinci suçun cezası için kanunda seçimlik olarak hapis cezası ya da adli para cezası hükmedilir. Bu durumda bu cezalar içinden hapis cezasına hükmolunur. Hükmolunan bu hapis cezası ise adli para cezasına çevrilemez.
Denetimli Serbestlik Tedbiri
Tekerrür uygulamasında, cezanın infazı sonrası gelmek kaydı ile hükümlü ile ilgili deneyimli serbestlik tedbirleri uygulanır. Mahkeme bu uygulama kapsamında, yalnız denetimli serbestlik tedbiri uygulanması ile ilgili karar hükmedebilir. İnfaz sonrası ne süre denetimli serbestlik tedbirinin uygulanacağına ise infaz sürecinde şartlı salıverilme kararı veren mahkeme hükümde bulunabilir.
Suçta Tekerrür Hükümleri Nasıl Uygulanır?
Tekerrür hükümlerinin uygulanacağı kişi, mükerrirlere özgü infaz rejimi kapsamında değerlendirilir. Ancak, mükerrire özgü infaz rejimi uygulanması kararı, hükümlünün ceza infaz kurumunda şartlı salıverilme süresi, tekerrüre esas teşkil eden cezanın en ağırından daha yüksek bir karar olamaz. Suçta tekerrür hükümlerinin uygulama şeklini somut bir örnek ile açıklamak gerekirse;
İlk işlediği suçtan dolayı 10 ay hapis cezasına, ikinci suçtan kaynaklı 9 yıl hapis cezasına mahkum edilmiş bir kişi ile ilgili hangi tekerrür hükümleri kapsamında hangi prosedürün söz konusu olacağını incelemekte yarar var.
Suçta tekerrür hükümlerine başvurulmayan hükümlü, cezasının yarısı olan 4,5 yılı ceza infaz kurumunda geçirmesi sonrası şartlı salıverilme hakkı kazanmış oluyor. Ancak, tekerrür hükümlerinin uygulanması ile cezasının 2/3’ünü, dolayısı ile 6 yılını ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra şartlı salıverilmeden yararlanma hakkı ortaya çıkar. Yalnız, tekerrür konusu olan ilk mahkumiyetin ceza süresi 10 ay olduğu için, ilgilinin şartlı salıverilmesi için 6 sene değil, 5 sene 3 ay ceza infaz kurumunda kalmasına bakılır.
Sıkça Sorulan Sorular
4/4 Tekerrür Ne Demek?
4/4 tekerrür kavramı, suçun 2.kez tekerrür kurumunu ifade eder. 4/4 tekerrür, daha önce bir kez mükerrer duruma düşen kişinin yeniden bir suç işleyerek ikinci kez mükerrer duruma düşmesini ifade eder. 4/4 tekerrür, cezanın tamamının cezaevinde infaz edileceğini gösterir.
Tekerrür Suç Ne Demek?
Tekerrür suç, failin almış olduğu hapis cezasının kesinleşmesi sonrası yasal süreler içinde tekrar eden suça denir. Tekerrür suçu için en önemli nokta, daha önceden işlenen bir suç sebebi ile mahkumiyet ve kanundaki süreler içinde yeniden suç işlenmesidir.
Suçta Tekerrür Olması Ne Demek?
Suçta tekerrür, ilk işlenen suç kesinleşmesi durumunda söz konusudur. Suçta tekerrür hükümlerine mahkum edilen kişi, cezasını “mükerrirlere özgü infaz rejimi” çerçevesinde tamamlar.
Suçta Tekerrür Olması ile İlgili Avukat Şart Mı?
Suçta tekerrür ile ilgili birçok kafa karıştırıcı ilgi olduğu için bir ceza hukuku avukatı bilgisine başvurulmasında fayda var.
