İftira Suçu ve Cezası

İftira, bir kişi hakkında belli bir fiili işlediği yolunda şüphe oluşturan veya mevcut şüpheyi kuvvetlendiren isnatlarda bulunmasını ifade eder. Adliyeye karşı suçlardan ilkini oluşturan iftira suçu Türk Ceza Kanunu m.267’de düzenlenmiştir. Kanunda yazılı unsurlardan birinin gerçekleşmesiyle iftira suçu oluşmaktadır.

Yazı İçeriği - İçindekiler

İftira Suçu Nedir? | TCK m.267/1

İftira suçu, mevcut ve gerçek bir olaya bağlı şüphenin, gerçek şüpheli dışındaki diğer bir şahsa yöneltildiği hallerde söz konusu olur. Zira bu durumda hakkında isnatta bulunulan kişi açısından gerçeğe aykırı bir isnatta bulunulmuş olmaktadır. Gerçekleşmesi mümkün olmayan veya ilgili olay bakımından muğlak iddialar iftira suçunu oluşturmaz. Meydana gelmiş bir olayın gerçek fail dışındaki bir kişiye yöneltildiği hallerde isnat gerçek dışıdır. Kanunda yalnızca ceza soruşturması ve kovuşturması yapılmasını yad a idari bir yaptırım gerektirebilecek hukuka aykırı fiilin isnatlarının iftira suçunu oluşturabileceği kabul edilmiştir. Örneğin yalnızca tazminat davasına konu olabilecek bir fiilin isnadıyla iftira suçu işlenmez.

İftira Suçunun Unsurları

İftira suçu fail yönünden özellik arz etmez herkes tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi tarafından görevinin gereği olarak elinde bulundurduğu araç ve gereçlerle işlenmesi halinde TCK m.266 gereği verilecek ceza üçte bir oranında arttırılacaktır. Kişinin anonim bir isimle veya doğrudan kendi simiyle isnatta bulunması suçun oluşumu açısından önemli değildir.

Nitelikli İftira Suçu

İftiranın, maddi eser ve delillerini uydurarak işlenmesi,

Uydurmanın konusunu oluşturan maddi eser ve delili ceza muhakemesi anlamında her türlü delil ve emareyi kapsar nitelikte düşünmek gerekir. Bu nitelikli halin oluşması için, isnada konu fiilin işlendiği yolundaki iddiayı güçlendiren, inandırıcılığını artıran maddi eser ve delillerin uydurulması yani oluşturulması gerekmektedir. Somut olayda şüphenin başka bir kişiye yönlendirilmesi için manipülasyon söz konusu olduğunda gerçekleştirilen değişikliğin mahiyetine göre bir sonuca varmak gerekmektedir. Örneğin gerçek bir olayla ilgili şüpheyi fail dışında birinin üzerine çekmek için o kişinin kimliğini olay yerine bırakan kişi suçun temel halinden cezalandırılır. Fakat olayda kullanılan silahı olayla hiç ilgisi olmayan bir kişinin evine, arabasına veya iş yerine bırakmak bu suçun nitelikli halini oluşturacaktır.

İftira nedeniyle kişi hakkında gözaltına alma ve tutuklama dışındaki bir koruma tedbirinin uygulanmasına neden olunması,

İftira üzerine başlatılan soruşturma veya kovuşturma evresinde ilgili hakkında gözaltına alma ve tutuklama dışında, arama, el koyma, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi, teknik araçlarla izleme ve adli kontrol gibi doğrudan kişiyi hürriyetinden yoksun bırakmayan koruma tedbirleri uygulanabilir. İftira nedeniyle uygulanan bu koruma tedbirleri iftira edeninin cezasını arttıran nitelikli bir haldir.

İftira nedeniyle kişi hakkında gözaltına alma ve tutuklama tedbirinin uygulanmasına neden olunması,

Hakkında iftirada bulunulan kişi, iftiraya konu fiille bağlantılı olarak yürütülen soruşturma veya kovuşturma kapsamında gözaltına alınmış veya tutuklanmış olabilir. Tutuklama veya gözaltı koruma tedbiri diğer koruma tedbirlerine göre daha ağırdır çünkü kişinin hürriyetini de kısıtlamaktadır bu yüzden kişi için daha ağır bir netice oluşturur.

İftira nedeniyle mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûm olması,

İftiraya maruz kalan kişi bu nedenle ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezası alabilir. Failin sorumluluğu bakımından hakkında isnatta bulunulan kişinin kesinleşmiş mahkûmiyet kararı olması yeterlidir. Cezanın infazına başlanması gerekli değildir.

İftira suçu sebebiyle mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanması,

İftiranın diğer bir nitelikli hali mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış olmasıdır. Nitelikli halin uygulanabilmesi için mahkûm olunan hapis cezasının infazına başlanmış olup infazın süresinin sonuca herhangi bir etkisi yoktur.

İftira Suçunun Cezası

Yetkili makamlara ihbar veya şikâyette bulunarak ya da basın ve yayın yoluyla, işlemediğini bildiği halde, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak için bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat eden kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İftiranın basın yayın yoluyla işlediği hallerde, iftira eden hakkında iftira suçundan dolayı verilen mahkûmiyet kararının, aynı veya eşdeğerde basın yayın organıyla ilan olunacak ve ilan masrafı da hükümle birlikte hükümlüden tahsil olunacaktır.

Nitelikli İftira Suçunun Cezası

Fiilin maddî eser ve delillerini uydurarak iftirada bulunulması halinde, ceza yarı oranında artırılır.
Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş mağdurun aleyhine olarak bu fiil nedeniyle gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, suçun temel haline göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olan mağdurun bu fiil nedeniyle gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; iftira eden, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.
Mağdurun ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; hükmolunur.
Mağdurun mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, müebbet hapis cezasına mahkûmiyet halinde verilen cezaya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.

Etkin Pişmanlık | TCK m.269

İftira edenin ilgili mercilerce mağdur hakkında adli bir soruşturma başlamadan isnadını geri alması halinde, hakkında iftira suçundan dolayı verilecek cezanın beşte dördü indirilecektir. Soruşturma başlamadan vuku bulan etkin pişmanlık halinde iftira için verilecek cezada indirim yapılıp yapılmaması hâkimin takdirine bağlı değildir.
İftira edeninin mağdur hakkında soruşturmanın başladığı ve fakat henüz kovuşturma aşamasına geçilmeden iftirasından dönerek etkin pişmanlık gösterdiği hallerde, iftira suçundan dolayı tayin edilecek cezanın dörtte üçü indirilir. Etkin pişmanlığın şartları oluşmuşsa hâkim öngörülen oranda tayin ettiği cezada indirim yapmakla yükümlüdür.
İftira edenin kovuşturma aşamasında hükümden önce etkin pişmanlık gösterip iftirasından dönmesi halinde hakkında tayin edilecek cezanın üçte ikisi indirilir.
Mağdurun mahkumiyetinden sonra iftirasından dönmesi halinde verilecek cezanın yarısı,
Hükmolunan cezasının infazına başlanmasından sonra iftirasından dönmesi halinde verilecek cezanın üçte biri indirilebilecektir.
İftira idari bir yaptırım uygulanmasını gerektiren bir haksızlığı konu ediniyorsa, iftira nedeniyle mağdur hakkında idari soruşturma başlamadan iftiradan dönülmesi halinde, iftira suçunda tayin edilecek cezanın beşte dördü indirilecektir.

İftira Suçunda Görevli Mahkeme

Kanunda birçok istisna bulunmakla beraber görevli mahkeme ayrımında temel kriter şudur:

10 yıl veya daha az cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
10 yıl veya daha fazla cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

İftira suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

İftira Suçunda Şikâyet, Zamanaşımı, Uzlaşma

İftira suçu şikâyete tabi bir suç değildir. Resen soruşturulur ve kovuşturulur. Savcılık olaydan haberdar olduğu an soruşturma başlatır.

İftira suçunda dava zamanaşımı süresine ilişkin özel düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre, iftira nedeniyle dava zamanaşımı, mağdurun fiili işlenmediğinin sabit olduğu tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır (TCK m. 267/8). Kanun maddesinin bu şekilde düzenlenmesinin sebebi, iftira nedeniyle mağdur olan kişinin masumiyetinin aradan uzun yıllar geçtikten sonra anlaşılması halinde, bir başkasına haksız ithamda bulunan ve mağduriyete sebebiyet veren kişinin zamanaşımı nedeniyle cezasız kalmamasıdır.

Uzlaştırmada temel prosedür mağdur ve üzerinde suç isnadı bulunan kişinin dava açılmadan anlaşmasını sağlamaktır. Uzlaştırma bir dava şartı olduğundan hem soruşturma hem kovuşturma aşamasında ileri sürülebilir. İftira suçu uzlaştırmaya tabi bir suç değildir.

Teşebbüs, İştirak, İçtima

İftira suçu sırf hareket suçudur. Bu yüzden ancak icra hareketinin bölünebilir olduğu durumlarda teşebbüs mümkün olabilir. Örneğin bir kişi hakkında hazırlanan iftirayı içeren ihbar mektubunun yetkili mercilere ulaşmadan kaybolduğunun tespit edilmesi halinde suç teşebbüs aşamasında kalmıştır.

İftira iştirak bakımından özellik göstermez. Suç bir kişi tarafından müstakil fail olarak, birden fazla kişi tarafından müşterek fail olarak işlenebilir.

Bir ihbar dilekçesiyle birden fazla kişiye aynı hukuka aykırı fiil isnat edilmiş olabilir. Örneğin gerçeğe aykırı olarak belli bir kamu hizmetinin ifasında görev alan üç kamu görevlisinin bu sürecin yürütümü aşamasında rüşvet aldıkları iddia edilebilir. Bu hallerde aynı neviden fikri içtima hükümleri uygulanır.

İftira Suçunda İspat / Avukat Desteği

İftira suçunun ispatı için gerekli belgeler, tutanaklar, mağdurun esasında suçlu olmadığını bilen tanık beyanları, görüntü ve ses kayıtları, mesajlar ispat için kullanılabilir.

İftira suçu adliyeye karşı bir suç olduğundan bu suç hakkındaki savunmayı iyi bir ceza avukatı yapması gereklidir. Kartal ceza avukatı danışmanlık hizmeti için ceza alanında başarılı ve tecrübeli bir Kartal hukuk bürosu tercihi edilmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından oldukça önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

İftira Suçunun Cezası Nedir?

İftira suçunu işleyen kişi bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

İftira Suçu Hangi Mahkemede Görülür?

İftira suçu için görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.

İftira Suçu Şikâyete Tabi Midir?

İftira suçu şikâyete tabi bir suç değildir. Resen soruşturulur ve kovuşturulur.