Başımıza gelen ya da şahit olduğumuz ve suç unsuru oluşturan olaylardan dolayı yaşamımızın herhangi bir anında birçoğumuz karakolda ifade vermek durumunda kalabiliriz. Karakolda ifade verdikten sonraki süreç, yasaların uygun gördüğü şekilde sürdürülür ve olayın dahli ya da şahsımıza gerek olmaksızın dava süreci işler. Ancak, karakolda ifade veren herkes, karakolda ifade verdikten sonraki sürecin ne olacağını öğrenmek ister.
Öncelikle karakolda ifadeye çağrılmanın yaşamın içinde her zaman olan ve başımıza her an gelebilecek bir durum olduğu unutulmamalıdır. Ülkemizdeki suç oranları ve suç unsuru oluşturan dava türleri dikkate alındığında da yaşamımız boyunca bunun bir kez de olsa başımıza gelme ihtimal, vardır.
Karakolda İfade Nedir? İfade için Çağrılmak Ne Demek?
TCK’nın 5237 sayılı kanunu herhangi bir sebepten kaynaklanan suçları, oluş şekline göre çeşitli kategorilere ayırır. Bu nedenle büyük ya da küçük bir suç sebebi ile şüpheli ya da mağdur olarak maruz kaldığımız bir olay için karakolda ilgili olay hakkında verdiğimiz beyana ifade denir. Bunu kimi zaman kendimiz yapabileceğimiz gibi kimi zaman bölgedeki kolluk kuvveti de ifademize başvurabilir. Karakolda ifade vermek, sadece suçlu ya da şahit olduğumuz olaylar için değil, mağdur olduğumuz olaylarda da başımıza gelebilir. Bu sebeple, her ifade veren ceza alır demek yanlıştır. “suçlu olduğum için ifadeye çağrılıyorum” algısının doğru olmadığının da altını çizmek gerekir.
CMK’nın 5271 sayılı kanun; bu suça maruz kalan kişi için ifadesinin muhakkak alınması ve olayın aydınlatılması şeklinde ifadeye yer verir. Bazı durumlarda, iki tarafında mağdur olduğu ya da bildirdiği olaylar yaşanabilir. Burada kişinin hem sanık hem de müşteki konumda ifade vermesi gerekebilir. Karakolda ifade vermek her ne kadar önemsenmese de, kişinin söylediği her söz tutanak olarak alınır. Bu nedenle de verilen her ifadenin delil niteliği taşıdığına dikkat edilmelidir.
Karakolda İfade Verdikten Sonraki Süreç Neden Önemlidir?
Karakolda ifade vermek kişinin maruz kaldığı ya da işlediği suç ile alakalı kendi nasıl savunduğu, nasıl davrandığı zarara uğradığı her şeyi temsil edebileceği için çok önemli bir beyandır. Karakolda ifade verdikten sonraki süreç sonrası devam eden yargılama süreci, bazen tamamen bizim ifademiz doğrultusunda yol alabilir. Bunun bilincinde olmak ve ifadede doğru delilleri sunmak, sonrasında yaşanacak mağduriyetin önlenmesi için son derece önemlidir.
Panik ya da korkuyla ve olayın şoku il verilecek yanlış ifadeler, olay içinde tahmin etmediğimiz bir konumda olmanıza neden olabilir. Bu sebeple konu ile ilgili alanında uzman bir İstanbul ceza avukatı ile ifade vermek, soruşturmanın doğru biçimde ilerlemesini kolay hale getirir.
Bazı durumlarda işlenen suç ya da olayın boyutuna göre sulh ceza hakimi ve savcısı devreye girebilir. Bu tip sorgular genellikle çok yönlüdür. Tutuklama ya da tutuklama şartı ile sevk gibi durumlar söz konusu olabileceği için bu noktada da avukat olmadan ifade vermek, suçsuzluğu suçluluğa ya da suç unsurunu çok daha kötü boyutlara taşıyabilir.
İki durumda da sakin kalmak ve avukat ile çalışmak tutukluluk halini, süresini olumlu yönde etkiler. Bu duruma azami ölçüde dikkat etmek, sizin ve sevdiklerinizin ve diğer masum insanların da olumsuz sonuçlar ile karşılaşmasına engel olur.
Karakolda İfadeye Nasıl Çağrılırız?
Müşteki ya da sanık olun, ifade için davetiye ile çağrılırsınız. Davetiyede neden ifade vereceğinize dair tüm detaylar yer alır. İfade için çağrıldığınız zaman eğer gitmeme gibi bir düşünceniz varsa, davetiyede bağlı bulunduğunuz kolluk kuvvetleri tarafından ifadeye gerekirse zorla getirileceğinize de yer verilir. Yani çağrıldığınız ifadeye gitmeniz gerekir.
Yaşınız 18 ve üzerinde ise %95 ihtimalle karakolda ifade vermeniz gerekir. 18 yaş altındakiler ise ifade, suçluluk şüphesi var ise savcılar tarafından alınır. Bazı durumda 18 yaş üzerindeki kişilerde olaydaki suç unsurunun boyutuna göre alınacak ifadelerde de savcılar devreye girer.
Karakolda Verilen İfade Hangi Hallerde Geçerli Kabul Edilmez?
Karakolda ifade verdikten sonraki süreç için en çok araştırılan konulardan biri de verilen ifadenin geçerlilik değeridir. İfade karakolda ya da savcılıkta olsun, genel itibariyle geçerli sayılır. Ancak, kişinin ifade sırasında %100 olarak özgür iradesi ile beyanda bulunduğundan emin olunması gerekir. İfadeyi verecek kişiye karşı zor kullanma, ifadesini değiştirmemesi halinde ölüm ya da farklı şekillerde tehdit, şantaj ve baskı varsa, kişinin verdiği ifade geçerli sayılmaz.
İfadeye Gitmek İçin Belli Bir Süre Var Mı?
Çağrıldığınız ifadeye olabildiğince çabuk gitmek sizin yararınıza olacaktır. Ancak zaruri hallerde ifadeye gidemeyecek olursanız, ifadeye çağrılacağınız kolluk kuvvetleri ile irtibata geçebilir ve İfade vermek için belirli bir zaman isteyebilirsiniz. Böylece bu süreyi esnetme şansını yakalayabilirsiniz. Ancak bunun için de mutlaka geçerli bir sebebiniz olması gerekir.
İfade Vermeye Gidemediğinizde Ne Olur?
Ne sıfatla olursa olsun, bir olay ile ilgili ifade vermeniz gerektiyse ve gitmeyi reddediyorsanız, ifade için verilen süre dolduğunda hakkınızda yakalanma kararı çıkarılır. Yakalandığınızda kolluk kuvvetleri tarafından karakola ya da savcılığa ifadeyi vermeye götürülürsünüz. Bu süreçte ifade vermek için karakolda tutulacağınız süre 24 saati aşmaz.
Karakolda İfade Verdikten Sonraki Dava Süreci Nasıldır?
Karakolda İfade verdikten sonraki süreç için eğer bir davaya geçildiyse, davanın işleyişi, ne zaman başlayacağı gibi tüm durumlar, olayın suç unsurları, ifadeler ve somut delillere bakılarak karar verilir. Dava başlangıcı bazen bir hafta gibi çok yakın bir zamanda gerçekleşebileceği gibi bazen yılları bulabilecek şekilde ilerleyebilir.
İfadenin Geçerliliği ve Değiştirilebilme Hakkı
İfade verdikten sonra aklınıza takılan bir durum olduğunda ya da verdiğiniz cevaplarda hata yaptığınızı fark ettiğinizde, ifadenizin geçerliliği ve değiştirme hakkınızla ilgili bazı noktaları bileniz gerekir.
İfadenizin geçerliliği: İfade verdiğiniz sırada kolluk kuvvetleri tarafından zorlama, tehdit, aldatma gibi hukuka aykırı yöntemlere başvurulmazsa ifadeniz geçerli kabul edilir. Avukatınızın ifade sırasında hazır bulunması, hukuka aykırı uygulamaların önüne geçmeye yardımcı olur.
İfadenizi değiştirme hakkı: İfade verdikten sonra herhangi bir detay hatırladığınızda ya da verdiğiniz cevaplarda hata olduğunu fark ettiğinizde, ifadenizi değiştirme hakkınız vardır. Bu durumda, ifadenizi alan kolluk kuvvetlerine durumu açıklayabilir ve ifadenizi tekrar etme talebinizi iletebilirsiniz. Böylece, yeni ifadeniz tutanağa geçirilir ve önceki ifadenize atıfta bulunularak düzeltme yapılır.
İfade Süresi Ne Kadardır?
İfade verme süresi kanunen belli bir süre ile sınırlandırılmamıştır. Ancak, kolluk kuvvetleri, sanığın ifadesini alırken makul bir süre içinde tamamlamakla yükümlüdür. Bu süre, soruşturma konusu olayın özelliklerine, sorulacak soru sayısına ve sanığın sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir. Genellikle birkaç saat içinde ifade verme işlemi tamamlanmış olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Karakolda İfade Vermek Zorunlu Mu?
Kanunlara göre kişi sanık ve müşteki sıfatı ile çağrıldığında, sorulan sorulara cevap verme zorunluluğuna sahip değildir. Yani kendisine yöneltilen sorulara hiçbir şekilde cevap vermeme hakkı vardır. Ancak, kişinin çağrıldığı ifadeye gitmekle yükümlüdür.
Her İfade İçin Avukat Şart Mı?
Karakolda ifade verirken çoğunlukla avukat bulundurma zorunluluğu yoktur. Ancak Ceza hukukunu kapsayan suçlarda bulunduğunuz konuma göre ifade esnasında bir avukatınızın yanınızda bulunması soruşturmanın sağlıklı yürütülebilmesi için oldukça önemlidir. Eğer mahkemeden 5 yıl ve üzeri hapis cezası çıkarsa, avukat tamamı ile şart olur.
Verdiğim İfadeyi Değiştirebilir Miyim?
Tüm ifadeler her ne olursa olsun değiştirilme hakkına sahiptir. Baskı ve tehdit altında verilen ifadelerde de tam tersi yönde beyan ile ilk ifadenizi tamamen farklı yönde değiştirebilirsiniz.
Karakola veya Savcılığa Çağrılıp Gitmezsem Ne Olur?
Karakolda ifadeye çağrıldığınız halde, ifade vermeye gitmezseniz hakkınızda yakalama kararı çıkarılabilir. Bu durumda kolluk kuvvetleri sizi zorla ifade vermeye zorlayabilir. Hastalık, kaza gibi gidemeyeceğiniz özel bir durumunuz varsa, bunu kolluk kuvvetlerine bildirmeniz ve durumu kanıtlayan bir belge sunmanız gerekir.
Karakolda İfade Vermek Sicile İşler mi?
Karakolda ya da savcılıkta ifade vermek için çağrılmanız veya ifade vermeniz herhangi bir şekilde adli sicilinize işlenmez. Ancak, ifadeye çağrıldığınızda ifade vermezseniz ve hakkınızda yakalama kararı çıkarılırsa, bu karar polis tarafından tutulan GBT (Genel Bilgi Tarama) sistemi üzerine kaydedilebilir. Bu kaydın hukuki bir yaptırımı yoktur.
