Kesinleşmiş hapis cezaları bozulur mu ve nasıl bozulur? Sorusu birçok kişinin araştırdığı ceza hukuku hükümlerinden biridir. Kesinleşmiş hapis cezasının bozulması, kişi ile ilgili hükmolunan hapis cezasının temyiz edilmesi ve Yargıtay Ceza Dairesi’nin ceza kararını onaması, verilen hapis cezasının kesinleşmesi halinde gündeme gelir. Kesinleşmiş hapis cezalarının bozulup bozulamayacağı, bozulursa nasıl davranılması gerektiği gibi konularda yetkin bir ceza hukuku avukatı bilgisine başvurulmasında fayda var.
Bu yazımızda size, kesinleşmiş hapis cezaları bozulur mu ve nasıl bozulur? Sorusu ile ilgili detaylı bilgiler sunuyoruz.
Kesinleşmiş Hapis Cezaları
Kişi hakkında verilen hapis cezası kararı, temyiz edilmez ya da temyiz edilir ancak, Yargıtay tarafından onanırsa ceza mahkemesi tarafından verilen hapis cezası kararı kesinleşmiş olur. Ceza kararının kesinleşmesi ile hükmün infazı ortaya çıkar. Üç yılın üzerindeki mahkumiyet kararlarında, ilgiliye tebligat yapılmaksızın yakalama kararı çıkarılır. Bu durumda hakkında yakalama çıkmış olan kişinin kolluk kuvvetleri yardımı ile yakalanması ve hapis cezasını çekmek üzere ceza infaz kurumuna sevki sağlanır.
Bu süreçte olduğu gibi hakkında hükmedilmiş hapis cezası kararının kesinleşmesi durumunda, ilgilinin hapis cezasına itiraz hakkı bulunur. Gerçekleştirilen itiraz ile birlikte kişi hakkında hükmedilen kesinleşmiş hapis cezasının kaldırılması ve infazın durdurulması kararı verilebilir. İtiraz sonrası mutlaka olumlu bir sonuç alınacağı yönünde bir görüş oluşmamalıdır. Ancak, alanında uzman bir ceza hukuku avukatı aracılığı ile bu olay ile ilgili çözümler düşünülerek hareket edilirse, olumlu sonuç alma ihtimali artar.
Bir örnekle açıklamak gerekirse; bir kişinin Ağır Ceza Mahkemesi tarafından oy birliği ile mahkumiyet kararına hükmedilmiş olması ve bu kararı, Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı, iki üye hakim ve bir Cumhuriyet Savcısı vermiş olabilir. Sonrasında bu karar temyiz edilirse, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı temyiz incelemesi ile itirazları yerinde görmeyebilir ve kararı onayarak dosyayı Yargıtay ilgili Ceza Dairesi’ne gönderebilir. Bu süreçte ise bir Ceza Dairesi Başkanı ve dört hakim olacak şekilde, karar toplan beş hakim tarafından verilir. Burada oy birliği ile mahkumiyet kararının onanmasına karar verilmiş olur. Bu süreçten sonra, Yerel Mahkeme tarafından sanık ile ilgili hükmedilen mahkumiyet kararı kesinleşmiş olur.
Yerel mahkeme tarafından verilen hapis cezası kararının kesinleşmesi ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından Yargıtay İlgili Ceza Dairesine “Onama” kararının kaldırılması amacı ile itirazda bulunulabilir. Bu örnekten de anlaşılacağı gibi oldukça kapsamlı ve zor bir prosedüre bağlanmış ciddi bir sürecin varlığı söz konusudur. Bu sebeple kesinleşmiş hapis cezaları bozulur mu ve nasıl bozulur? Sorusuna, mutlak olmamakla birlikte uzman bir ceza hukuku avukatının desteği ile mümkün olabilir yanıtı verilebilir.
Kesinleşmiş Hapis Cezalarına İtiraz Yapılabilir Mi?
Kesinleşmiş hapis cezaları bozulur mu ve nasıl bozulur? Sorusunu cevap verdikten sonra itiraz prosedürünün Cumhuriyet Başsavcısı tarafından ilgili açısından olumlu işletilebilmesi için başvuruda önemli hususlarını da anlatmak gerekir. Buna göre;
Başvuru, temyiz incelemesi için hazırlanan dilekçede belirtilen detaylar ile sınırlı olması halinde olumlu sonuçlar almak kolay olmayabilir. Bunun sebebi ise daha önceki aşamalarda ileri sürülen noktaların zaten değerlendirilmiş ve reddedilmiş olmasıdır. Dolayısı ile bu başvuruda iddia edilen noktaların daha güçlü hukuki zeminler üzerine oturtulması önemlidir.
İnternet üzerinden bir araştırma yapıldığı takdirde birçok dilekçe taslağına ulaşılabilir. Bu tip örnek taslaklar üzerinden dilekçe düzenlemek pek faydalı sonuçlar vermeyebilir. İlgili mercilere sunulacak dilekçenin içeriğinin daha önceki dilekçelerle çelişmemesi ve tutarlı olması gerekir. Bu detaylardan da anlaşılacağı üzere, etkili bir dilekçe hazırlamak için avukat yardımı almak önemlidir. Böylece hem dilekçe hem de dilekçe sonrası sürecin doğru ve eksiksiz olarak ilerleyebilmesi için oldukça yararlı olur.
Kesinleşmiş hapis cezalarına nasıl itiraz yapılır ve bu itiraz sürecinde, özellikle dilekçe hazırlık aşamasında dikkat edilmesi gereken noktalar ile ilgili özenli davranmak önemlidir.
Kesinleşmiş Mahkeme Kararı Nasıl Bozulur?
İlk derece ceza mahkemesi tarafından hükmedilen hapis cezası kararının kesinleşmesi sonrası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından Yargıtay İlgili Ceza Dairesine başvuru yapmak gerekir. Bu durumda “Onama” kararının kaldırılması talebinde bulunmak mümkündür. Ancak, onama kararının kaldırılması talebi ve sonrasındaki süreç, ceza hukuku, ceza muhakeme hukuku ve infaz hukuku açısından ileri hukuk bilgisi gerektirir. Bu hususta deneyimli ve alanından uzman bir ceza avukatının yardımına başvurmak en sağlıklı yaklaşım olur.
Mahkumiyet Hükmü Nedir, Nasıl Kesinleşir?
Kanun koyucular, yasada suç olarak belirlenmiş olan fiillerin işlenmesi durumunda kanunlar kapsamında hareket edilmesiyle ilgili gerekli düzenlemeler yapar. Mahkeme kararı çerçevesinde verilen ceza hükümleri ise suç unsuru oluşturan fiillere göre verilir.
Mahkeme kararı mahkumiyete yönelikse, bu kararın kesinleşmiş olması gerekir. Kesinleşmemiş bir mahkumiyet hükmü infaz edilemez. Mahkumiyet hükmü kesinleştiği zaman kanuna ve yönetmeliklere uygun olacak şekilde bu işlemler yapılabilir. Ceza davaları sırasında verilen ceza hükümlerinin kesinleşmesi istinaf ve temyiz aşamalarının geçilmesi sonrası mümkündür.
Mahkeme tarafından verilen mahkumiyet hükmü ilk olarak Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. Kararın infaza uygunluğunu denetleyen merci savcılık mercidir. İnfaz sürecinde savcılık herhangi bir tereddüt yaşarsa, kararı veren mahkemeden görüş isteği talebinde bulunabilir. Savcılığın görüş isteğinde bulunacağı mercilerden biri de infaz hakimliğidir.
Kesinleşmiş Cezaya İtiraz Mümkün Mü?
Kesinleşmiş cezaya itiraz yapılabilir mi? Sorusuna genellikle kesinleşmiş hapis cezasının bozulup bozulamayacağını merak edenler cevap arar. Kesinleşmiş bir hapis cezasının bozulması mümkündür. Cezanın bozulabilmesi için başvurulması gereken bazı hukuki süreçler vardır. İlk olarak akıllara olağanüstü kanun yollarına başvuru yapmak gelir. Sonrasında Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru yolu devreye girer.
Kesinleşmiş bir hapis cezası infaz edilmelidir. Ancak, kesinleşmiş hapis cezası kararına karşı itiraz da mümkündür. Ancak, özellikle hapis cezasına itiraz edilmesi ile birlikte cezanın kesinlikle bozulacağını düşünmek de doğru değildir. Kesinleşmiş bir hapis cezasının her şartta bozulacağı söylenemez. Kesinleşmiş hapis cezasının bozulabilmesi için;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisi,
Bölge Adliye Mahkemesi C. Başsavcısının itiraz yetkisi,
Kanun yararına bozma,
Yargılamanın yenilenmesi,
Bireysel Başvuru,
Gibi mekanizmaların devreye girmesi ve gerekli itiraz başvurularının yerine getirilmesi şartı aranır.
Kesinleşmiş Hapis Cezasına İtiraz Dilekçesi
Kesinleşmiş hapis cezasına itiraz etmek için ilk olarak, bir dilekçe ile başvuruda bulunmak gerekir. Türk Ceza Kanunu’na ya da Ceza Muhakemesi Kanunu’na sonradan eklenmiş olan ve sanık lehine sonuçlanan bir düzenlemenin söz konusu olması yargılamada ya da yargılama sonucu verilen kararlarda usulsüzlük tespit edilmesi, yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yeni delil gibi durumların varlığı gibi hallerde kesinleşmiş hapis cezasına itiraz yapılabilir.
Kesinleşmiş hapis cezasına itiraz, özellikle mükerrer hapis cezası olan hükümlünün, cezasının tamamını infaz etmemesi durumunda, infazın durdurulması maksadı ile başvurulan bir yoldur. Bu yola başvurmak için eksiksiz şekilde hazırlanan bir kesinleşmiş hapis cezasına itiraz dilekçesi hazırlanması gerekir. Bu dilekçenin usul ve esas açısından hukuka uygun olması için alanında uzman bir ceza hukuku avukatı yardımı alınması oldukça yararlı olabilir.
Aynı zamanda hükmün kesinleşmesi sonrası uzlaşma konusu da merak edilir. Devam eden yargılamalar dışında infazı tamamlanmış olsa da kesinleşmiş ceza kararları ile ilgili uzlaşma hükümlerinin uygulanabileceği, Yargıtay tarafından kabul edilebilir.
Kesinleşmiş Ceza Hükmünü Kim Yerine Getirir?
Hükümlülerin ceza infaz kurumların kabul işlemleri 5275 sayılı Kanun’un 20. maddesinde; “Hapis cezasını içeren kesinleşmiş mahkûmiyet kararları, mahkemece, hangi hükümlü ve hangi cezanın infazına ilişkin olduğu açıkça belirtilmek suretiyle Cumhuriyet Başsavcılığına verilir. Cumhuriyet Başsavcılığınca infaz defterine kaydedilen ilâmdaki cezanın süresi gözetilerek hükümlü hakkında çağrı kâğıdı veya yakalama emri çıkarılır. Çağrı kâğıdı, hükümde gösterilen adrese tebliğ edilir. Hükümlü, adres değişikliklerini mahkemeye veya Cumhuriyet Başsavcılığına bildirmekle yükümlüdür. Aksi hâlde hükümde gösterilen adreste yapılan tebligat geçerlidir. Hükümlüye, Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen ceza infaz kurumuna alındığı ve salıverileceği tarih ile ceza süresini ve cezanın hangi hükme ilişkin bulunduğunu belirten bir belge verilir.” şeklinde düzenlemiştir.
Kesinleşmiş Hapis Cezası ve Kanun Yararına Bozma
Temyiz ve istinaf incelemesi yapılmamış kesinleşmiş kararlarda kanun yararına bozma mümkündür. Adalet Bakanlığı, hakim ya da mahkeme tarafından verilmiş karar hükmünü hukuka aykırı bulmuşsa, bu hükmün Yargıtay tarafından bozulması talebini yazılı şekilde bildirmesi gerekir.
Adalet Bakanlığı bu talebi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına iletir ve bu yazılı bildirimde yasal gerekçelerine de yer verir. Kanun yararına bozma ancak, Adalet Bakanlığı tarafından gerçekleştirilebilir. Bu nedenle tarafların ilk olarak, Adalet Bakanlığına başvuru yapması gerekir. Başvurunun incelenmesinden sonra gerekli bulunması durumunda, Adalet Bakanlığı kanun yararına bozma talebini yetkili merciye iletir.
Kesinleşmiş Hapis Cezası ve Yargılamanın Yenilenmesi
Yargılamanın yenilenmesi, kesinleşmiş hapis cezalarında cezanın bozulması için başvurulan yollardan biridir. Koşulların sağlanması durumunda başvurulan bu yol için duruşmada kullanılan ve hüküm üzerinde etkisi olan bir belgenin sahte olduğunun anlaşılması durumunda işlem gerçekleştirilebilir.
Hükümlü aleyhine kasıt ya da ihmalden kaynaklı gerçek dışı tanıklık yapılması söz konusuysa ve bu tanıklık hükmü etkiliyorsa, yargılamanın yenilenmesi yolu devreye girer. Hüküm veren hakimlerden birinin görevini gerçekleştirirken kusurlu davranması ile yeni olay ve deliller ortaya çıkıp hükmü etkileme gücü söz konusu olursa yargılama yenilenebilir.
Yargılamanın yenilenmesi son derece sıkı şartlara bağlıdır. Aynı zamanda imkansız olan bir yol da değildir. Yargılamanın yenilenmesi ile maddi olayla ilgisi bulunan hatalar giderilir. Yargılamanın yenilenebilmesi için mutlaka başvuru yapılması gerekir. Bu kararın kendiliğinden alınması mümkün değildir.
Yargılamanın yenilenmesi kararı alınmışsa, eski kararı veren hakim ilgili dosyada görev almaz. Sanığın lehine yapılan başvurular için süreye bakılmaz. Bu nedenle yargılamanın yenilenmesi için süresiz başvuru yapma hakkı saklıdır.
Yargılamanın yenilenmesi kararı alınmışsa, kesinleşmiş hapis cezası infazı durmaz. İnfazın geri bırakılması ya da durdurulması için mahkeme tarafından kendiliğinden olması ya da talepte bulunulması gerekir. Yargılamanın yenilenmesi ile eski hükmün hukuka aykırı bulunması durumunda karar iptal edilir. Yeni yargılama sonucuna bağlı olarak tekrar karar verilir.
Kesinleşmiş Hapis Cezası Bozulması Emsal Yargıtay Kararları
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 24.09.2013 tarihli ve 2012/1422 E., 2013/385 K. sayılı kararı;
Sanığın kumar oynanması için yer ve imkan sağlama suçundan mahkûmiyetine ilişkin yerel mahkeme hükmünün, Özel Dairece hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verilirken gösterilen gerekçenin yeterli olmadığından bahisle bozulmasına karar verilmesinden sonra, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca yerel mahkeme gerekçesinin kanuni ve yeterli olduğu görüşüyle itiraz kanun yoluna başvurulduğu anlaşılmaktadır. Özel Dairece Sanık lehine verilen bozma kararının kaldırılmasına ilişkin olan ve sanık aleyhine olduğunda şüphe bulunmayan bu itirazın 5271 sayılı CMK’nun 308. maddesi uyarınca Özel Daire ilamının Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına tevdiinden itibaren 30 günlük süreye tabi olduğu, dosya içeriğine göre 22.12.2011 tarihinde başlayan itiraz süresinin son günün resmi tatile rastlaması nedeniyle 23.01.2012 tarihinde sona erdiği, itiraz kanun yoluna ise 01.02.2012 tarihinde başvurulduğu görülmektedir. Bu nedenle, 30 günlük kanuni süreden sonra yapılan sanık aleyhindeki itirazın Ceza Genel Kurulunca görüşülmesi mümkün değildir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 22.02.2023 tarihli ve 2019/529 E., 2023/102 K. sayılı kararı;
Yargıtay Ceza Daireleri tarafından verilen sanığın tutukluluk hâlinin devamına ilişkin kararlara karşı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının olağanüstü itiraz kanun yoluna başvurma yetkisinin bulunmadığı” (29.03.2011 tarih ve 49-28 sayı), “Görev konusunun Yargıtayca inceleme konusu dahi yapılamayacağı bir durumda, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kesin nitelikteki merci tayini kararını hükümsüz kılacak bir sonuç doğmasına neden olacak şekilde itiraz kanun yoluna başvurma imkanının bulunmadığı” (27.12.2011 tarih ve 158-296 sayı), “Hâkimin takdirini hatalı kullanmasına ilişkin hususlardaki hukuka aykırılıkların, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca kanun yararına bozma istemine konu edilemeyeceği” (09.02.2008 tarih ve 19-31 sayı) kabul edilmek suretiyle, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisinin belirli yönlerden sınırlandırılması gerektiğine karar verilmiştir. Görüldüğü gibi olağanüstü bir kanun yolu olan itiraz kanun yoluna başvurabilmek için hukuka aykırılık hâlinin ciddi boyutlara ulaşması gerekmektedir. Ciddi boyutlara ulaşmayan veya sonuca etkili olmayan kanuna aykırılıkların bu yöntemle denetlenmesi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itirazının amaç ve kapsamıyla bağdaşmayacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Hapis Cezası Kesinleştiğinde Ne Olur?
Kişi ile ilgili hükmedilen hapis cezası kararı, olağan kanun yollarının tüketilmesi ile beraber kesinleşmiş olur. Kesinleşen hüküm, infaz edilmesi için infaz savcılığına gönderilir. İnfaz savcılığıysa kesinleşmiş hükmün muhtevasına göre hükmü uygular.
Kesinleşmiş Hapis Cezası Bozulabilir mi?
Kesinleşmiş hapis cezasının bozulabilmesi koşulların sağlanması halinde mümkündür. Olağanüstü kanun yollarına başvurmak sureti ile kesinleşmiş hapis cezaları bozulabilir.
Kesinleşmiş Hapis Cezaları Nasıl Bozulur?
Kesinleşmiş hapis cezaları için olağanüstü kanun yoluna başvurarak hareket edilir. Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcısının itirazı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itirazı, kanun yararına bozma ve yeniden yargılama başvurulacak yollardır.
Kesinleşmiş Cezanın Ne Kadarı Yatılır?
Hakkında kesinleşmiş hapis cezası bulunan kişinin ne süreyle ceza infaz kurumunda kalacağı ile alakalı infaz hukuku bakımından uzman bir avukattan yardım alınması en doğru yaklaşımdır. Bunun en önemli nedeni ise somut dosyayı incelenmeksizin kesin ve net bir zaman ifade etmenin isabetli olmayacağıdır.
Kesinleşmiş Cezaya İtiraz Mümkün Mü?
Belli koşulların varlığı halinde kesinleşmiş cezaya itiraz edilebilir.
Kesinleşmiş Beraat Kararı Bozulur Mu?
Kesinleşmiş hapis cezasıyla hükmün infazı gerekir. Ancak, ceza kararı kesinleşmiş olsa bile hapis cezasına itiraz edilebilir. Hapis cezasına itiraz edilmesiyle birlikte kesinleşmiş hapis cezasının kesinlikle bozulacağını düşünmek yanlış olur.
Kesinleşmiş Hapis Cezası Bozulması İçin Avukat Şart Mı?
Kesinleşmiş hapis cezasının bozulması süreci oldukça titiz davranılması gereken süreçlerden biridir. Bunun için yetkin bir ceza hukuku avukatı desteği almak doğru bir yaklaşımdır.
