Basit dolandırıcılık suçu, failin hileli davranışlarıyla bir kişiyi kandırma amacı gütmesi, mağduru zarara uğratmak sureti ile kendisine ya da bir başka kişiye yarar sağlaması ile söz konusu olan ceza hukuku kapsamında bir suçtur. Nitelikli dolandırıcılık suçu ise suçun dini, sosyal, mesleki, teknolojik araçlar ya da kamu kurumlarının araç olarak kullanılması ile gerçekleştiği bir suç türüdür.
Dolandırıcılık suçundan bahsedebilmek için haksız bir çıkar söz konusu olmalıdır. Dolandırıcılık suçunun teşebbüs ile sınırlı kaldığının kabul edilmesi için hazırlık hareketlerinin bitmesi ve haksız çıkar etmek amacı ile icra hareketlerine başlanması gerekir.
Dolandırıcılık Suçu Şartları Nelerdir?
Basit dolandırıcılık suçu serbest hareketli suçlar içinde yer alan bir suç türüdür. Çeşitli hareketler ile bu suçtan bahsedilebilir. Aynı zamanda kişi kandırma maksadı taşıyorsa, hileli hareketler sergilediğinde ve zarar yaşanırsa basit dolandırıcılık suçu söz konusu olur.
Bu durumda fail hileli bir davranışla faili aldatmalıdır. Somut olaya göre mağdurun içinde bulunduğu duruma bakılarak hangi hareket aldatmaya daha elverişli olduğuna karar verilir.
Dolandırıcılık suçunda hile, nitelikli yalan söylenmesi ile mağduru aldatmayı içerir. Mağdurun failin hilesinden dolayı muhakeme gücü ortadan kalkmış olmalıdır. Suçun faili nitelikli bir yalan söylemiş ve mağdurun yargılama kabiliyetini ortadan kaldırmışsa, mağdur hileli davranışlara bağlı olarak aldatılmış kabul edilir.
Bu aldatılmanın sonucu karşı taraf zarar yaşamışsa, fail kendisi ya da başkası lehine fayda sağlamak amacı ile hileli hareketler sergileyerek suçu gerçekleştirmiş olur. Dolandırıcılık suçu ile ekonomik bir zarar ortaya çıkmıştır. Aynı zamanda basit dolandırıcılık suçu ile mağdurun zararı ile failin eylemi arasında bir illiyet bağı oluşur. Basit dolandırıcılık suçu, ceza hukukuna konu olan bir suç türüdür. Bu suçun varlığında bir ceza hukuku avukatı yardımına başvurulması, olası hak kayıplarının önüne geçebilmek için önemlidir.
Basit Dolandırıcılık Suç Unsurları Nelerdir?
Türk Ceza Kanunu 157. Madde kapsamında basit dolandırıcılık suçunu düzenlemiştir. Bu suçta fail hileli davranışlarda bulunduğunda, mağduru aldatır ve kendi için haksız yarar elde etmiş olur. Aynı zamanda mağdur açısından da zarar söz konusudur.
Basit dolandırıcılık suçunu işlemiş olan fail, hileli davranışlarını profesyonelce sergiler. Bu suçta, fail yeteneklerini basit seviyede kullanır ve hileli hareketlerin artmasına yol açan araçlar bu suçun unsurlarından değildir. TCK 158. Maddede nitelikli dolandırıcılık suçu ile alakalı düzenlemeler söz konusuyken, bu kanun maddesi nitelikli dolandırıcılıkla ilgili açık düzenlemeler getirir.
Basit Dolandırıcılık Suçunun Cezası Nedir?
TCK 157 Maddesinde, basit dolandırıcılık suçu ve cezası ile ilgili düzenlemeler yer alır. Failin basit dolandırıcılık suçu işlemesi ile 1 ila 5 yıl aralığında hapis cezasına çarptırılabilir. Aynı zamanda 5000 güne kadar adli para cezası da hükmedilebilir.
Fail için her iki ceza aynı anda hükmedilmişse, yaşanan zarardan kaynaklı olarak uygulanacak para cezasının miktarı da değişebilir. Basit dolandırıcılık suçu 3 ya da daha fazla kişi ile işlenmişse, hükmedilen cezada yarı oranda artış uygulanabilir.
Suç işlemek maksadı ile kurulan bir örgüt ile beraber planlı şekilde hareket edildiğinde ise verilecek ceza miktarı bir kat artırılır. Basit dolandırıcılık suçu 3 ya da daha fazla kişiyle gerçekleşmişse 1,5 yıl ile 7,5 yıla kadar hapis cezası ve 7500 güne kadar da adli para cezasına hükmedilir.
Suç işlemek maksadı ile kurulan bir örgüt ile basit dolandırıcılık suçu işlenmişse, 2 yıl ila 10 yıl arasında hapis cezası hükmedilebilir. Aynı zamanda hapis cezasına ek 10.000 güne kadar da adli para cezasına hükmedilebilir.
Basit Dolandırıcılık Suçunda Etkin Pişmanlık
Basit dolandırıcılık suçu için dava açmadan önce etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılması durumunda faile verilecek ceza 2/3 oranında indirim alabilir. Failin bu indirimden yararlanabilmesi için zararı da gidermiş olmasına bakılır.
Basit dolandırıcılık suçu ile ilgili dava açıldıkdan sonra ve hüküm verilmeden önce fail zararı giderirse, ceza yarı oranda indirilebilir. Fail suçtan kaynaklı yol açtığı maddi zararın bedelini ödeyerek ya da aynen geri vererek telafi etmek zorundadır. Etkin pişmanlık hükümleri kapsamında suça azmettiren ya da yardım eden kişi ya da kişiler de bu durumdan faydalanabilir.
Basit Dolandırıcılık Suçu ve Özel Evrakta Sahtecilik Suçu Birlikte İşlenir Mi?
Evrakta sahtecilik suçu basit dolandırıcılık suçuna konu olabileceği gibi nitelikli dolandırıcılık suçuyla da birlikte gerçekleşebilir. Resmi evrakta sahtecilik suçunda sadece nitelikli dolandırıcılık suçundan bahsedilebilir. Bu suçlar dolandırıcılık suçu ile beraber işlendiğinde fail tek bir fiil işlemiş olsa dahi mahkeme tarafından her suç için ayır ayrı cezaya hükmedilebilir.
Basit Dolandırıcılık Suçu Ceza Ertelenmesi, Adli Para Cezası, HAGB Kararı
Basit dolandırıcılık suçu belli koşullar söz konusu olduğunda, para cezasına çevrilebilen bir suç türüdür. Adli para cezası tek olarak uygulanabileceği gibi hapis cezasına ek olarak da hükmolunabilir. Basit dolandırıcılık suçundan dolayı hapis cezası alan failin şartlar oluşması halinde cezası adli para cezasına çevrilebilir.
HAGB kararı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını ifade eder. Mahkeme böyle bir karar verdiğinde, sanık ile ilgili hükmedilen ceza belli bir denetim süresine tabi olmak koşulu ile sonuç doğurmaz.
Sanık denetim süresi içinde cezasını tamamlarken bazı yükümlülükleri yerine getirmesi de kendisinden beklenir. HAGB kararı ile sanık denetim süresi içinde cezasını çeker ve bu karar doğrultusunda davası düşer. Bu karar hem basit dolandırıcılık suçu hem de nitelikli dolandırıcılık suçu uygulanabilen bir karardır.
Ceza ertelemesi kurumu da uygulanan kararlar içinde yer alır. Bu karar verildiğinde sanık ile ilgili hükmolunan hapis cezasından şartlı olarak vazgeçildiği anlamına gelir. Sanık kendisi için belirlenen denetim süresi zarfında sosyal yaşam içinde iyi halli olarak cezasını tamamlar. Bireyselleştirme kurumu şeklinde ceza ertelemesi kurumu sanığa ikinci bir şans vermeyi amaçlar.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu TCK 158 Nedir?
Nitelikli dolandırıcılık suçu TCK 158. Maddede düzenlenmiş olan ceza hukukuna konu suçlardandır. Bu suç işlendiğinde fail hileli davranışlar sergilemiş ve mağdurun güvenini kazanmıştır. Bunu yaparken de bazı araçları kullanır. Nitelikli dolandırıcılık suçundan bahsedilebilecek bir çok konu bulunur.
Kamu kurum ve kuruluşlarını araç olarak kullanmak ve basın, yayın kuruluşları tarafından sağlanacak olan kolaylıklardan yararlanmak nitelikli dolandırıcılık suçuna iyi birer örnektir. Bilişim sistemlerinden yararlanmak, dinin istismarı, kişinin zor durumundan yararlanmak da dolandırıcılık suçunun nitelikli halleridir. Banka ya da kredi kurumlarından faydalanmak ya da ticari faaliyetler yürütülürken bu suçun işlenmesi de dolandırıcılık suçunu nitelikli hale getirir.
TCK 158. Madde kapsamında nitelikli dolandırıcılık ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre nitelikli dolandırıcılık suç unsurları şu şekildedir.
Dini inanç ve duygular istismar edilerek işlendiğinde,
Dolandırıcılık suçu işlendiğinde kişinin içinde bulunacağı zor şartlar ya da tehlikeli bir durumun istismarı söz konusu ise,
Kişinin zayıf algılama yeteneğinden yararlanılmışsa,
Kamu kurum ve kuruluşları, vakıf, dernek, siyasi partiler araç olarak kullanılmışsa,
Kamu kurum ve kuruluşlarında zarar söz konusu ise,
Bilişim sistemlerinden yararlanılmışsa,
Banka ya da kredi kurumları aracı edilmişse,
Basın yayın araçlarının sağladığı kolaylıklar kullanılmışsa,
Ticari faaliyetler esnasında tacir sıfatını taşıyan kişiler tarafından fiil işlenmişse,
Kooperatif faaliyetleri esnasında kooperatif yöneticileri tarafından yapılmışsa,
Serbest meslek sahiplerinin güveni kötüye kullanılmışsa,
Sigorta bedeli alınmışsa,
Kredi kurumlarının ya da bankanın tahsis etmediği krediler açtırılmışsa,
Kamu görevlileri ile ilişkisinden kaynaklı menfaat temin edilmişse, nitelikli dolandırıcılık söz konusudur.
Tüm bunlar dışında dolandırıcılık suçuna ilişkin nitelikli hallerde ortaya çıkabilir.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Cezası Ne Kadar
Dolandırıcılık suçu 3 yıl ile 10 yıla kadar cezalandırılabilir. Dolandırıcılık suçu için şartlar oluştuğu zaman hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
Dolandırıcılık Suçu Soruşturma Usulü
Dolandırıcılık suçu şikâyete tabi suç kapsamında değildir. Bu suç söz konusu ise kural olarak savcılık olaydan haberdar olur olmaz soruşturma başlatabilir. Basit dolandırıcılık suçu için ya da nitelikli dolandırıcılık suçu için Cumhuriyet savcısı resen görevlidir.
TCK, dolandırıcılık suçunun basit ve nitelikli halleri söz konusu olduğunda, ne tür cezalar uygulandığını net olarak açıklar. Bu suçların işlenmesi kamunun da zarar görmesine sebebiyet verebileceği için soruşturmayı Cumhuriyet savcısı kendiliğinden başlatır. Savcılık yeterli suç şüphesi bulduğunda ise iddianame hazırlayarak kamu davasını başlatabilir. Ceza davalarının bir diğer önemli özelliği ise kamu davası niteliği taşımasıdır.
Basit dolandırıcılık suçunda ceza mahkemeleri yetkilidir. Suç nitelikli işlendiğinde ise ağır ceza mahkemesi bu davaya bakar. Savcılık dava sonuna kadar davaya müdahilken iddia makamı sıfatına sahiptir. Bu suçlarda şikâyetten vazgeçilmiş olsada kamu davası düşmez. Davanın sonuçlanması beklenir.
Dolandırıcılık Suçu Unsurları
Dolandırıcılık suçu malvarlığı değerleri üzerinde işlenen suçlardandır. Bu nedenle suçta korunan hukuki değer malvarlığı değeridir. Aynı zamanda kişinin irade özgürlüğü de kanun tarafından korunur. Bu suçun konusu ise ekonomik değere sahip her çeşit taşınır ve taşınmaz mal olabilir.
Dolandırıcılık suçunda maddi ve manevi unsurlar yer alır. Maddi unsurlar; fail, mağdur ve suçtur. Bu suçun herkese karşı işlenebilir olması sebebi ile fail, herkes olabilir.
Malvarlığı zararı yaşayan gerçek kişiler bu suçtan mağdur olabilir. Hileli hareket sonucu aldatılan kişiyle malvarlığı değeri zarar gören kişinin aynı kişi olması zorunlu değildir. Bazı vakalarda aldatılan ile zarar gören kişiler birbirinden farklı olabilir.
Suçun konusu ise failin kendisi ya da bir başkası adına elde edeceği ekonomik faydadır. Fail, kendi ya da bir başkası için yarar elde etmişse herhangi bir malvarlığı değeri üzerinden bunu gerçekleştirebilir. Yarar elde edilen malvarlığı değeri taşınır ya da taşınmaz mallar olabileceği gibi alacak hakkı da buna konu olabilir.
Genel kastla gerçekleştirilen bu suçta özel kasta bakılmaz. Suçun manevi unsuru genel kastla işlenmesi olabilir. Fail mağdura zarar yaşatırken bu suç sebebiyle kendisi ya da bir başkası için menfaat sağlamış olmalıdır.
Basit Dolandırıcılık Suçu Dava Dilekçesi Nasıl Hazırlanmalı?
Basit dolandırıcılıktan dolayı şikayet dilekçesinin hazırlanması ya da cezai sürecin takibi için başarılı bir ceza hukuku avukatı yardımına başvurmak, sürecin olumlu yönde gelişmesi açısından oldukça faydalı bir yaklaşım olur.
Dolandırıcılık Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
Basit dolandırıcılık suçu için görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Nitelikli dolandırıcılık suçu için görevli mahkeme ise suçun işlendiği yerdeki ağır ceza mahkemeleridir.
Dolandırıcılık Suçu Şikayeti Nereye Yapılabilir?
Dolandırıcılık suçu ile ilgili bulunduğunuz yerdeki Cumhuriyet Başsavcılığı’na, polis karakoluna ya da jandarma karakoluna şikayette bulunabilirsiniz.
Dolandırıcılık Suçunda Zamanaşımı ve Uzlaşma
Türk Ceza Kanununun 157. Maddesinde düzenlenen basit dolandırıcılık suçunda dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği andan itibaren 8 yıl olarak belirlenmiştir. Dolandırıcılık suçunun TCK 158. Maddesinde belirtilen nitelikli hallerde dava zamanaşımı süresi ise suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır.
Nitelikli dolandırıcılık suçu uzlaşmaya tabi bir suç değildir. Türk Ceza Kanunu 157.maddesindeki Basit dolandırıcılık suçu uzlaşma kapsamına alınan suçlar içinde yer alır. Şüphelinin, mağdurun suçtan dolayı yaşamış olduğu zararı tazmin etmesi ya da iade talebinde bulunması ve tarafların bu konuda anlaşmaya varması halinde kamu davası açılamayacağı belirtilmiştir. Devam eden kovuşturma esnasında uzlaşma yoluna gidilmesi ile düşme kararı verileceği aynı maddede hüküm altına alınmıştır.
Basit Dolandırıcılık Suçunda Avukat Desteğinin Önemi Nedir?
Ceza mahkemeleri doğru, hukuka ve insan haklarına uygun şekilde davaları gerçekleştirilmesinde tamamen toplum yararını gözetir. Bu yarar yargılamanın hızlı ve adil olarak gerçekleştirilmesi ile sağlanır.
Ceza Hukuku geniş bir pencereye sahip olduğu için mağdurun ya da faillerin bu geniş pencereye tam olarak hakim olması pek mümkün olmayabilir. Günümüzde ilerleyen teknolojiden dolayı bilim sadece iyi niyetle değil aynı zamanda kötü niyetle de kullanılıyor. Bu da ceza hukukunda suç olarak geçen pek çok başlığı içine almasına neden oluyor. Bu nedenle ceza hukukunda yeni başlıklar açılıyor, yeni nitelikler kazanılıyor. Kişinin haklarına hakim olması, bildiği haklarını yansıtması, adil ve doğru şekilde savunma ve yeniliklerin bilincinde süreci takip etmesi, her iki taraf için de ceza hukuku avukatını çok daha önemli hale getirir.
Sıkça Sorulan Sorular
Basit Dolandırıcılık Suçu Nedir?
Basit dolandırıcılık suçu, serbest hareketli suçlardandır. Bu suç ile fail hileli hareketler gerçekleştirirken aldatma amacı güder. Suçtan dolayı bir zarar söz konusudur.
Basit Dolandırıcılık Suçu Şikâyete Tabi Bir Suç Mu?
Basit dolandırıcılık suçunda savcılık durumda haberdar olur olmaz soruşturma başlatır. Yeterli suç şüphesi bulunmuşsa, kamu davası açar. Basit dolandırıcılık suçu savcılığın resen soruşturma açtığı suçlar içinde olmasından dolayı şikâyete tabi değildir.
Basit Dolandırıcılık Suçunda HAGB Kararı Olabilir Mi?
Basit dolandırıcılık suçu söz konusu olduğunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması olan hukuki uygulama (HAGB) kararı uygulanabilir.
Basit Dolandırıcılık Suçunda Avukat Şart Mı?
Basit dolandırıcılık suçu, karmaşık süreçlerden oluştuğu için ceza hukuku avukatı ile çalışmakta yarar var.
Dolandırıcılık Suçu Kişinin Adli Sicil Kaydına İşler Mi?
Dolandırıcılık suçu cezası hapis ya da adli para cezasıdır. Mahkeme tarafından hükmedilen adli para cezası ödenmesine ilişkin kararlar sabıka kaydına işler. Dolandırıcılık istisna suçlardan olduğu için arşive alınma koşullarının oluşmasından itibaren 15 sonra arşivden silinir. Yasaklanmış hakların iadesi kararı bulunmuyor ise 30 yıl sonra arşivden silinmiş olur.
Basit Dolandırıcılık Suçu Davası Ne Kadar Sürer?
Basit dolandırıcılık suçu davası, 1 ila 2 yıl içinde tamamlanabilir. Nitelikli dolandırıcılık suçu ise 2 ila 3 yıl arasında sürer.
