Yağma suçu, malvarlığına karşı işlenen suçlar içerisinde en ağır ve en tehlikeli olanıdır. Zira malvarlığına karşı işlenen diğer suçlarda, bir başkasının malvarlığı o kişinin elinden gizlice, hile kullanılarak veya duyulan güveni ihlal edilerek alınırken, yağma suçunda zorla alınmaktadır. Yağma suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu madde 148’te yer almaktadır.
Yağma Suçu Nedir?
Yağma suçuna uygulamada ve halk dilinde gasp da denilmektedir. Yağma suçunda fail, bir malı almak için kişiye karşı cebir veya tehdide başvurmaktadır. Yağma suçu, araç ve amaç hareketlerden oluşan çok hareketli bir suçtur. Cebir ve tehdit araç hareketi, eşyayı almak ise amaç hareketi oluşturmaktadır. Yağma, cebir veya tehditle işlenen hırsızlıktır.
Basit Yağma Suçu | TCK m.148/1
Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılmak basit yağma suçunu oluşturmaktadır.
Nitelikli Yağma Suçu | TCK m.149
- Yağma suçunun silahla işlenmesi
Yağma suçu genelde silahla işlenen bir suçtur. Failin yaralama fiilini silahla gerçekleştirmesi halinde bu nitelikli hal gerçekleşir. Failin mağduru tehdit ederken silahı mutlaka mağdura yöneltmesi gerekmez belindeki silahı da göstermesi bu nitelikli hali oluşturmaktadır.
- Yağma suçunun kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle işlenmesi
Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koymasından maksat, genellikle, kişinin tanınmasını önlemek gerçekten kim olduğunu gizlemek amacıyla dış görünüşünü değiştirmesidir. Fail bunu takma bıyık, sakal kullanarak ya da makyaj yaparak, peruk takarak yüzüne maske veya çorap takarak gerçekleştirebilir. Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda hangi fail kendisini tanınmayacak hale getirmişse bu nitelikli hal onun için uygulanır.
- Yağma suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi,
Yağma suçunun iştirak halinde işlenmesi başlı başına bir nitelikli haldir. Birden fazla kişinin iştirak halinde olması hem faillere kolaylık sağlamakta hem de mağdur üzerinde daha fazla korkutucu etki yaratmaktadır. Bu nitelikli halin varlığı için yağma suçunu iki veya daha fazla kişinin müşterek fail sıfatıyla işlemesi gerekir. Dolayısıyla müşterek faillik ilişkisi yoksa azmettiren ya da yardım eden olarak suça iştirak edildiğinde bu nitelikli hal uygulanmaz.
- Yağma suçunun yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde işlenmesi,
Yol kesmenin nitelikli hal olarak kabul edilmesi aynı zamanda seyahat özgürlüğünü de kısıtlamış olmasıdır. Bu nitelikli halin uygulanması için mağdurun tesadüfe yoldan geçmesi yeterli değildir. Failin suçu önceden planlayıp mağdurun o yoldan geçmesini beklemesi gerekmektedir. Yol kesme süresinin kısa veya uzun olması önemli değildir.
Suçun konutta, işyerlerinde veya bunların eklentilerinde işlenmesinin nitelikli hal kabul edilmesi insanın en huzurlu ve kendini güvende hissetmesi gereken ortamda böyle bir tedirginliğe maruz kalmasıdır. Bu bağlamdan hareketle sadece ev değil, kişinin kaldığı otel odası da konut sayılacağından kişinin burada yağma suçuna maruz kalması da nitelikli hal kapsamında değerlendirilir.
- Yağma suçunun beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi,
Bu nitelikli halin uygulanabilmesi için mağdurun beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak bir durumda olması gerekir. Ancak bu durum, yağma suçunun unsurlarını oluşturan cebir veya tehdidi algılayamayacak seviyede olmamalıdır. Mağdurun yaşlı, hasta veya engelli olması tek başına bu nitelikli halin oluşması için yeterli değildir. Ayrıca yaşlılık hastalık veya sakatlığın mağduru beden veya ruh bakımından kendisini savunmayacak hale getirmesi gerekir. Nitekim Yargıtay da mağdurun sırf yaşı gözetilerek bu nitelikli halin uygulanmayacağına karar vermiştir.
- Yağma suçunun var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi,
Bu nitelikli hal için suç örgütünün fiilen var olması gerekmez. Önemli olan failin suç örgütünü kullanarak mağdurun direncini kırmasıdır. Failin bir şekilde var olan ya da var sayılan örgütün adına hareket ettiğini söylemesi yeterlidir. Fakat failin toplum tarafından bilinen bir suça karışması halinde bu nitelikli hal uygulanmaz. Örneğin failin, ben 20 yıl hapis yattım akıllı ol bana bütün paranı ver deyip mağdurun parasını zorla alması bu nitelikli hali oluşturmamaktadır. Eğer fail gerçekten suç işlemek üzerine kurulmuş bir örgütün faaliyetleri çerçevesinde bu nitelikli hali gerçekleştirmişse; bu fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.
- Yağma suçunun suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla işlenmesi,
Bu nitelikli halin uygulanması için failin örgüt üyesi olması gerekli değildir. Failin bu maksatla yağma suçunu işlemesi yeterli olup, sağlanan menfaatin gerçekten de suç örgütüne aktarılması önemli değildir. Eğer fail suç işlemek üzerine kurulmuş bir örgütün faaliyetleri çerçevesinde bu nitelikli hali gerçekleştirmişse; bu fıkra hükmüne göre verilecek ceza yarı oranında arttırılacaktır.
- Yağma suçunun gece vaktinde işlenmesi,
Güneşin batmasından bir saat sonra ve doğmasından bir saat önceye kadar devam eden zaman süresi gece vaktini oluşturmaktadır (TCK m.6/1-e). Bu süre içerisinde yağma suçunun işlenmesi nitelikli hali oluşturacaktır. Yağma suçunun başlamasının veya tamamlanmasının gece vaktine rastlaması halinde, suç gece vakti işlenmiş olur.
Senedin Yağması Suçu | TCK m.148/2
Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet haline getirilebilecek bir kâğıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi denedin yağması suçudur. Bu suç bakımından da mağdurun herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek veya savunamayacak hale getirilmesi, yağma suçunda cebir sayılır.
Yağma Suçunun Unsurları
Yağma suçunun faili herkes olabilir. Kanunda özgür bir suç olarak tanımlanmadığından herkes tarafından işlenebilmektedir. Bu suç mağdur bakımından da özellik göstermez fakat suçun araç hareketleri olan cebir ve tehdit irade özgürlüğüne yöneldiği için mağdurun kendisine yönelen bu hareketleri algılama yeteneğine sahip olması gerekir. Örneğin tehditle işlenen yağma suçlarında, tehdidin yöneldiği kişinin yaşının küçük olması veya akıl hastası ya da bedeni başka bir engel nedeniyle kendisine yönelen bu hareketi anlayamayacak nitelikte olması sebebiyle tehdit bu suç için araç sayılmayacak ve bu durumda fail yağma değil hırsızlık suçu işlemiş olacaktır.
Yağma suçu ancak kasten işlenebilir, taksirle işlenemez. Yağma suçunun konusu taşınır mal da taşınmaz mal da olabilir.
Yağma Suçunun Cezası
Yağma suçunun temel şekline ilişkin olarak kanunda öngörülen yaptırım altı yıldan on yıla kadar hapis cezasıdır. Senedin yağması suçunda da aynı ceza öngörülmüştür. Görüldüğü gibi, yağma suçunun yaptırımı olarak yalnızca hapis cezası öngörülmüştür.
Malvarlığına karşı işlenen suçlarda şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebepler yağma ve nitelikli yağma bakımından kabul edilmemiştir (TCK m.167/1). Bu durumda yağma suçunun yakın akrabalara karşı işlenmesi halinde de fail aynı yaptırımlarla karşı karşıya kalacaktır.
Nitelikli Yağma Suçu Cezası | TCK m.149/1
Yağma suçunun;
- Silahla,
- Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
- Birden fazla kişi tarafından birlikte,
- Yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde,
- Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
- Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
- Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla,
- Gece vaktinde, işlenmesi halinde,
fail hakkında on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Yağma Suçunun Daha Az Cezayı Gerektiren Halleri | TCK m.150
- Kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Bu halin uygulanması için kişinin kendisi alacağını tahsil amacıyla hareket etmeli mafyadan veya suç ortaklarından yararlanırsa daha az cezayı gerektiren hal uygulanmaz. Bu fıkra hükmünün uygulanması için failin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla cebir ve tehdide başvurması gerekmektedir. Failin alacağı tahsil edip etmemesi önemli değildir. Fakat alacak hukuk düzeninin meşru gördüğü bir borç ilişkisinden doğmalı örneğin bir kimse kumardan doğan alacak için veya bahis oyunlarından doğan alacağın tahsili amacıyla cebir veya tehdide başvurduğunda indirim uygulanmaz.
- Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı nedeniyle, verilecek ceza üçte birden yarıya kadar indirilebilir.
Bu düzenleme hâkime yağma suçunda cebir veya tehdidi kişi üzerinde etkisine bakılmaksızın, sırf alınan malın değerine bakarak cezayı indirme yetkisi vermektedir. Örneğin değeri az olan bir eşya ya da para almak için mağdurun kolunu kıran failin cezası bu hükme göre üçte birden yarıya kadar indirilebilecektir.
Yağma Suçunda Görevli Mahkeme
Kanunda birçok istisna bulunmakla beraber görevli mahkeme ayrımında temel kriter şudur:
- 10 yıl veya daha az cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
- 10 yıl veya daha fazla cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Yağma suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir. Bu suç çocuklar tarafından işlendiyse yargılama çocuk ağır ceza mahkemelerinde yapılır.
Yağma Suçunda Şikâyet, Zamanaşımı, Uzlaştırma
Yağma suçu şikâyete tabi bir suç değildir. Dolayısıyla şikâyet süresi yoktur. Adli makamlarca resen soruşturulan ve kovuşturulan suçlardan birisidir. Herhangi bir şekilde savcılık veya kolluk görevlileri suçtan haberdar olduğunda soruşturma başlatılır.
Yağma suçunun ve nitelikli hallerinin dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır. Dava zamanaşımı kesen sebepler varsa dava zamanaşımı en fazla 22 yıl 6 aya kadar uzayabilmektedir.
Uzlaştırmada temel prosedür mağdur ve üzerinde suç isnadı bulunan kişinin dava açılmadan anlaşmasını sağlamaktır. Uzlaştırma bir dava şartı olduğundan hem soruşturma hem kovuşturma aşamasında ileri sürülebilir. Yağma suçu uzlaştırmaya tabi bir suç değildir.
Teşebbüs, İştirak, İçtima
Çok hareketli bir suç olan yağma suçu teşebbüse elverişli bir suçtur. Bu suçun icra hareketleri cebir veya tehditle başlar. Eğer fail cebir veya tehdide rağmen malı alamamışsa suç teşebbüs aşamasında kalmış olur. Yağma suçu failin elinde olmayan sebeplerden dolayı tamamlanamamışsa, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre suçun cezasında indirime gidilecektir. Örneğin fail mağduru arayıp yarın paraya iskelenin önüne getirmezsen kapıdaki kesik kafa senin olur dedi fakat hemen sonrasında yakalandı, yağma suçuna teşebbüs oluşur. Fakat polis pusu kursa ve fail parayı iskelenin önünden alınca yakalansa suç tamamlanmış olur.
Yağma suçu iştirak bakımından bir özellik göstermemektedir.
Yağma suçu tehdit, cebir kullanma ve hırsızlık suçlarının bir araya gelmesiyle oluşan bir bileşik suç olduğundan fail yağmayı oluşturan bu suçlardan dolayı ayrı ayrı cezalandırılmaz. Zincirleme suçun söz konusu olması için ortada birden çok yağma olması gerekmektedir. Bir malın alınması için birden çok kişiye cebir ya da tehdit kullanılmışsa burada birden çok yağma suçu oluşmamıştır, zincirleme suç yoktur. Örneğin bir bankaya giren soyguncu silahla tüm banka personelini tehdit ederek etkisiz hale getirip bankadaki paraları alsa, ortada tek bir yağma suçu oluşur.
Yağma Suçunun İspatı ve Avukat Desteği
Yağma suçunu iddiada bulunan kişi ispatlamalıdır. İspat için yağma olayının bulunduğu yerdeki güvenlik kameraları delil niteliğinde kullanılabilir. Yağma olayını gören bir kimse varsa tanık olarak dinletilebilir. Parmak izi veya failin ardında bıraktığı bir iz suçun ispatında büyük rol oynamaktadır.
Yağma suçu kişinin malvarlığını konu alan bir suç olduğundan bu suç hakkındaki savunmayı iyi bir ceza avukatı yapması gereklidir. Kartal ağır ceza avukatı danışmanlık hizmeti için ceza alanında başarılı ve tecrübeli bir avukat tercihi edilmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yağma Suçunda Görevli Mahkeme Nedir?
Yağma suçunda görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Gasp Suçunun Cezası Nedir?
Gasp suçunu işleyen kişi altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yağma Suçunun Zamanaşımı Süresi Nedir?
Yağma suçunun ve nitelikli hallerinin dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıldır.
Senedin Yağması Suçunun Cezası Nedir?
Senedin yağması suçunu işleyen kişi altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
