Bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamanın özel bir şeklini oluşturan şantaj suçu Türk Ceza Kanunu madde 107’de yaptırım altına alınmıştır. Şantaj suçu kişinin iç huzurunu bozmakta ve iradesine aykırı hareket etmesini sağlamaktadır. Bu suç esasında tehdit suçunun özel bir şeklini oluşturmaktadır. Bu sebeple tehdit suçu ve şantaj suçunun ayrımını iyi yapmak gerekmektedir.
Şantaj Suçu Nedir?
Şantaj suçu kanunda hürriyete karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiş olup kişinin iç hürriyetine zarar veren huzurunu bozan bir suçtur. Failin isteğinin yerine getirilmemesi halinde mağdura yapacağı kötülüğü bildirerek mağdur belirli bir yönde hareket etmeye zorlaması şantaj suçunu oluşturmaktadır. Fail bu suçu işlerken kişi üzerinde haksız çıkar elde etmeyi amaçlamaktadır.
Şantaj Suçunun Türleri
Kanunda şantaj suçunun seçimlik hareketlerle işlenebileceği gösterilmiştir. Maddenin 1. fıkrasında ve 2. fıkrasında farklı şantaj suçlarına yer verilmiştir.
Failin Hak veya Yükümlülüğü Olan Bir Şey ile İlgili Şantaj Suçu | TCK m.107/1
Şantaj suçu, hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle muhatabını bir şey yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlamakla işlenebilir.
Bir hakkın kullanılacağı bildirimiyle şantaj suçunun işlenmesi halinde fail, mağdurun kullanılmasını istemeyeceği, kullanılması halinde bundan etkileneceğini bildiği bir hakkını kullanmaktan bahsederek, onu belli bir yönde davranmaya zorlamaktadır. Fail bu şekilde mağduru kanunen yükümlü olmadığı bir davranışta bulunmaya zorlayabilir. Örneğin, bir iş insanının kamuoyunda gündemde olan fuhuş olayları ile ilgili olarak hazırlanan gazete haberinde adından söz etmeme karşılığında menfaat teminine veya bir kuruluşa bağışta bulunmasına zorlanması halinde şantaj suçu oluşmaktadır.
Kişiyi, kanuna aykırı bir şeyi yapmak zorlamak suretiyle şantaj suçunun işlenmesi durumu, failin kendisinin hak veya yükümlülük sahibi olduğu bir konu ile ilgili mağduru kanuna aykırı davranmaya zorlamasıdır. Örneğin mağdurun, faile yüklü bir miktarda borcu varken mağdura benimle hırsızlık yapmazsan seni dava ederim demesi şantaj suçunu oluşturmaktadır.
Kişiyi, yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamak suretiyle şantaj suçunun işlenmesi durumu, failin hak ve yükümlülük sahibi olduğu bir konu ile ilgili mağduru yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya zorlamasıdır. Örneğin; failin mağdura eğer 1 hafta boyunca bana hizmet etmezsen seni daha önce işlediğin hırsızlık suçundan dolayı savcıya şikâyet ederim demesi şantaj suçunu oluşturmaktadır.
Haksız çıkar sağlamaya zorlamak suretiyle şantaj suçunun işlenmesi durumu, failin hak ve yükümlülük sahibi olduğu bir konu ile ilgili mağduru kendisine haksız çıkar sağlaması için zorlamasıdır. Örneğin işçinin, patronuna bundan sonra beni çalıştırmadan bana maaş yatıracaksın yoksa sevgilin olduğunu eşine söylerim demesi şantaj suçunu oluşturmaktadır.
Kişinin Şeref veya Saygınlığına Zarar Verecek Nitelikteki Hususların Açıklanacağı Tehdidi | TCK m.107/2
Failin, mağduru, ona zarar verecek bir olayı açıklama tehdidiyle isteğini yerine getirmeye yani herhangi bir yarar sağlamaya zorlaması şantaj suçunu oluşturmaktadır. Burada kastedilen zarar, kişinin “onur veya saygınlığına” verilebilecek bir zarar olmalıdır. Şantajın bu şeklinde fail, mağdurun içinde bulunduğu kötü bir durumu kullanmaya çalışmaktadır. Örneğin gayri meşru bir ilişkisini bildiği bir kişiye kendisiyle de ilişkiye girmezse bu durumdan kocasını haberdar edeceğini belirten kişinin eylemi bu anlamda şantajdır.
Şantaj Suçunda Fail
Şantaj suçu fail bakımından özellik göstermez ve herkes tarafından işlenebilir. Ancak şeref ve saygınlığa zarar verebilecek bu hususu bir kamu görevlisi elinde bulundurduğu araç ve gereçleri kullanarak gerçekleştirirse cezada arttırım yapılacaktır.
Hak sahibinin veya belli bir yükümlülük altında bulunan kişinin kamu görevlisi olduğu ve bu hakkını veya yükümlülüğünü zorlama vasıtası olarak kullanıp yarar sağlaması veya yarar vaadinde bulunması halinde irtikap suçu oluşmaktadır.
Şantaj Suçunun Cezası | TCK m.107
- Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
- Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunması halinde de bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.
Şantaj suçu seçimlik hareketli bir suçtur. Şantaj suçunun her iki halinde de 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezasına hükmolunur. Şantaj suçu için hapis ve adli para cezası arasında mahkeme sadece birine hükmetmez. Hâkim hem hapis cezasına hem adli para cezasına hükmeder.
Şantaj Suçunda Görevli Mahkeme
Kanunda birçok istisna bulunmakla beraber görevli mahkeme ayrımında temel kriter şudur:
- 10 yıl veya daha az cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
- 10 yıl veya daha fazla cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Şantaj suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir.
Şikâyet, Zamanaşımı ve Uzlaşma
Şantaj suçu takibi şikâyete bağlı suçlardan değildir. Bu yüzden kolluk görevlilerinin veya savcının olaydan haberdar olduğu an savcılık tarafından soruşturma başlatılır. Dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlenildiği tarihten itibaren 8 yıl geçmeden suç savcılığa bildirilmelidir aksi halde şantaj fiili zamanaşımına uğrayacağından fiil ile ilgi soruşturma yapılamayacaktır.
Uzlaştırma bir dava şartıdır hem soruşturma hem kovuşturma aşamasında ileri sürülebilir. Uzlaştırmada temel prosedür mağdur ve failin dava açılmadan anlaşmasını sağlamaktır. Fakat şantaj suçu uzlaştırma kapsamında yer alan bir suç değildir.
Şantaj Suçuna Teşebbüs ve İçtima
İcra hareketlerinin tamamlandığı ana kadar şantaj suçuna teşebbüs mümkündür. Örneğin hakkı veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahsetme eyleminin mektupla gerçekleştirildiği bir olayda mektubun muhataba ulaşmadan kolluğun eline geçmesi halinde teşebbüs oluşacaktır.
Şantaj suçu aynı kişiye karşı farklı zamanlarda işlendiyse zincirleme suç hükümleri uygulanır. Yani tek bir ceza verilir fakat cezası arttırılır. Örneğin failin öncesinde bana para vermezsen seni hırsızlık yaptığın için savcılığa şikâyet ederim demesi ve mağdurun parasını alması üzerine sonrasında da şantajını yenileyerek tekrar para istemeye kalkması halinde zincirleme suç hükümleri uygulanır.
Şantaj Suçunun İspatı ve Avukat Desteği
Şantaj suçunda ispat birçok yolla mümkündür. Örneğin sosyal medya üzerinden veya internetten kendisine şantaj yapılan bir kişi bu mesajları delil olarak sunabilir. Bunun dışında şantajı duyan kişiler tanık olarak ifade verebilir. Ses kaydı veya video kaydı ile de ispat mümkün olmaktadır.
Şantaj suçu insanın iç huzurunu ve şeref ile saygınlığını konu alan bir suç olduğundan bu suç hakkındaki savunmayı iyi bir ceza avukatı yapması gereklidir. Ceza avukatı danışmanlık hizmeti için ceza alanında başarılı ve tecrübeli bir avukat tercih edilmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Şantaj Suçu İçin Görevli Mahkeme Nedir?
Şantaj suçunda görevli mahkeme, Asliye Ceza Mahkemesi’dir.
Şantaj Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Şantaj suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 5000 güne kadar adli para cezasıdır.
Şantaj Suçunun Zamanaşımı Süresi Nedir?
Şantaj suçunun zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Şantaj Suçu Şikâyete Bağlı Mı?
Şantaj suçu şikâyete tabi bir suç değildir. Mağdur şikayetçi olmasa da cumhuriyet savcısı soruşturma başlatabilir.
