Özel hayatın gizliliği ihlal suçu ile kişinin özel hayatına müdahale girişimlerinden korunması amaçtır. Özel hayatın gizliliği, bir kişinin sosyal yaşamı içinde sağlıklı şekilde yaşamını sürdürebilmesi için korunan bir hukuki değerdir. Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi, kişinin başkaları tarafından bilinmesini istemediği hayatının özel alanlarına girilmesidir. Bu durum hukuki yaptırımlara göre cezalandırılır.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Nasıl Gerçekleşir?
Kişinin özel yaşamına izinsiz şekilde müdahale, özel hayatın gizliliğinin ihlalidir. Örnekle açıklamak gerekirse, bir kişiyi anahtar deliğinden gözetleme, komşuyu gözetleme ve başka birinin çantasını karıştırma gibi durumlar, özel hayatın gizliliğinin ihlalinin söz konusu olduğu hallerdir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlal Suçu Nedir?
Özel hayatın gizliliği ihlal suçu TCK’da düzenlenmiştir. Buna göre, bir kişinin hayatının gizli alanına izni olmaksızın müdahale edilmesi, özel hayatın gizliliğinin ihlali suçunu doğurur.
Özel hayatın gizliliği ihlal suçunun temel şekli, özel hayatın gizliliğinin görüntü ve ses kayıtlarının alınması yöntemi ile ihlalidir. Suçun nitelikli hali ise kişinin özel hayatına ilişkin görüntü ya da seslerinin ifşa edilmesidir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlal Suçunun Nitelikli Halleri
Özel hayatın gizliliği ihlal suçu, nitelikli olarak gerçekleştirilmişse daha ağır cezayı gerektirir ve verilecek ceza artar.
Kişinin gizliliğinin görüntü ya da sesler ile kayda alınması
Kamu görevlisinin görevinin verdiği yetkileri kötü yönde kullanması
Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan faydalanma gibi durumlar, bu suçun nitelikli halleridir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlal Suçunun Cezası Ne Kadar?
Özel hayatın gizliliği ihlal suçu cezası, TCK’da açıkça belirlenmiştir. Buna göre, suçun basit ve nitelikli hali olmak üzere iki ayrı uygulaması söz konusudur.
Özel hayatın gizliliği ihlal suçunun basit şeklinde belirlenen ceza, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun basit şeklinde ise ses ya da görüntü kaydedilmesi durumunda, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası bir kat arttırılır ve suçu işleyen faile 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası hükmedilir.
Suçun basit şeklini bir örnekle açıklarsak; bir kişinin çalışma odasını gizlice izlemek 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile yargılanır. Bu görüntüleri kaydetmek 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası olarak hükmedilir.
Özel hayatın gizliliği ihlal suçunun nitelikli durumunda, ses ya da görüntülerin ifşa edilmesi suçunun cezası 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. İfşanın basın ve yayın ya da internet yoluyla yapılması durumunda da aynı ceza hükmedilir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Suçunda Cezayı Attıran Nedenler Nelerdir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu sebebi ile hükmedilen cezalar bazı durumlarda artırılabilir.
Kamu görevlisinin görevinin verdiği yetkileri kötüye kullanılması ile özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlenmişse, verilecek cezalar 1/2 oranında arttırılır. Bunu bir örnekle açıklarsak, telefon dinleme yetkisi olan bir polis memuru, bu yetkisini kötüye kullanması neticesinde kişinin özel hayatına dair bilgileri ifşa eder ve bu durumda hükmedilen ceza yarı oranında artırılır.
Belli bir meslek dalının sağladığı kolaylıklardan yararlanarak özel hayatın gizliliği ihlal suçu işlenmişse, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar 1/2 oranında arttırılır. Örnekle açıklarsak; bir sekreterin, patronuna ait özel hayatına dair bilgiler içeren mektuplarını ifşa etmesi halinde hükmedilen ceza yarı oranında artar.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Şikayet ve Uzlaştırma
Özel hayatın gizliliği ihlal suçu, tüm şekilleri ile şikayete tabi bir suçtur. Mağdurun şikayette bulunmadan savcılığın soruşturma yapması ve mahkemenin kovuşturma yapması mümkün değildir. Şikayet süresi, mağdurun fiili işleyen kişiyi öğrenmesinden itibaren başlamak üzere 6 aydır. Örnekle açıklamak gerekirse; mağdur, aleyhine özel hayatın gizliliği ihlal suçu işlendiği tarih olan 01.01.2018 tarihinde öğrenmiştir ve suçu işleyen kişiyi de 01.09.2018 tarihinde öğrenmiştir. Bu somut olay kapsamında, mağdurun 6 aylık şikayet hakkı süresi, 01.09.2018 tarihinde başlamıştır ve 01.03.2017 tarihinde sonlanmıştır.
Uygulamada kolluk sürecinde şikayetten vazgeçme beyanında olduğu, ancak belli bir süre sonra şikayetçi olduğu görülür. Kollukta şikayetten vazgeçilmesi halinde mağdurun aynı fiil ile ilgili şikayet hakkı ortadan kalkacağı da unutulmamalıdır. Çünkü hukuk sistemi kapsamında “şikayetten feragatten vazgeçmek” söz konusu değildir.
Özel hayatın gizliliği ihlal suçu, taraflar arasında uzlaşma prosedürünün uygulanması gereken suçlardan biridir. Uzlaşma kapsamında olan suçlar, gerek soruşturma gerekse kovuşturma sürecinde öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, uzlaşma sağlanamaması halinde ise soruşturma ya da yargılama devam etmesi şeklinde gelişir. Özel hayatım gizliliği suçu ile ilgili tüm süreçleri öğrenmek için bir ceza hukuku avukatı ile görüşebilirsiniz.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Cezasında Erteleme, Adli Para Cezasına Çevrilmesi veya HAGB
Adli para cezası, işlenmiş olan bir suç karşısında hapis cezası ile beraber ya da tek başına uygulanabilen bir yaptırımdır. Özel hayatın gizliliği ihlal suçunun hapis cezası, bazı koşullarda adli para cezası olarak değiştirilebilir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), sanık ile ilgili hükmedilmiş olan cezanın belli bir denetim süresi içinde sonuçlanmaması, denetim süresinde bazı koşullar yerine getirilmesi halinde ceza kararının hiçbir şekilde sonuç doğurmaması gibi ortadan kaldırılması davanın düşmesine sebep olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Özel hayatın gizliliği ihlal suçundan kaynaklı hükmolunan hapis cezası ile ilgili hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı hükmedilebilir.
Cezada erteleme ise hükmolunan hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi, sanığın belli bir denetim süresi içinde sosyal hayatta iyi halli geçirmesi durumunda, cezanın infaz edilmiş olmasını saymak için bir bireyselleştirme kurumudur. Özel hayatın gizliliği ihlal suçundan dolayı hükmedilen hapis cezası böyle bir durumda ertelenebilir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Suçu Görevli Mahkeme
Özel hayatın gizliliğinin ihlali ile mağdurun kişisel alanının ihlali ve mahremiyetinin çiğnenmesi söz konusudur. Böyle bir durumda da mağdur, duygusal travma, utanç kızgınlık, huzursuzluk gibi çeşitli duygusal tepkiler verebilir. Tüm bu durumlar göz önünde bulundurularak TCK’da bazı hükümler belirlenmiştir. Bu özel hayatın gizliliği ihlali suçu ile ilgili hükümlerin uygulanmasında da görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Suçu Yetkili Mahkeme
Ceza davalarında genel yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir. Dolayısı ile özel hayatın gizliliğinin ihlali suçunda suçun işlendiği yer olan asliye ceza mahkemesi yetkilendirilmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Özel Hayatın Gizliliği Hangi Hallerde İhlal Edilebilir?
Bir kişinin herkese açıklamadığı, çok az insanın bildiği, istediğinde başkalarına söyleyebileceği özel hayatı ile ilgili olay ve bilgilerini gözlemek, kaydetmek, başkalarına ifşa etmek gibi her türlü fiil, özel hayatın gizliliğini ihlal suçudur.
Özel Hayatın Gizliliği Suçu Paraya Çevrilir Mi?
Özel yaşamın gizliliği ihlal suçu nedeni ile 1 yıldan fazla olmamak şartı ile hükmedilen hapis cezaları, adli para cezasına çevrilebilir. Söz konusu suçtan dolayı hükmedilmiş olan ceza ile ilgili hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı ve erteleme kararı alınması mümkündür.
Özel Hayatın Gizliliği Suçu İçin Uzlaşmaya Gidilir Mi?
Türk Ceza Kanunu ilgili maddesi kapsamında, soruşturması ve kovuşturması şikayete bağlı suçlar uzlaştırma hükümlerine bağlıdır. Özel Hayatın gizliliği ihlali suçu hem soruşturma hem kovuşturma için şikayete bağlıdır. Dolayısı ile bu davalar uzlaştırma hükümlerine tabidir.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali Kaç Yıl?
Kişinin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kişi, bir yıl ila üç yıl arasında hapis cezası alır. Gizliliğin görüntü ya da seslerin kayda alınması suretiyle ihlali durumunda verilecek ceza bir kat artar.
Özel Hayatın Gizliliği İhlali İçin Avukat Şart Mı?
Kişinin özel hayatının gizliliği ihlali suçu karışık süreçlerden oluştuğu için bir caza hukuku avukatı ile çalışmakta yarar vardır.
