Özel hayat, kişinin hayatının başkaları tarafından öğrenilmesini istemediği, başkalarından gizlediği kısımdır. Kişiler özel hayat alanında kalan faaliyetlerde bulunurken, bu faaliyetlerin başkaları tarafından izlenilmesini istemezler. Anayasa madde 20/1’de “Herkes, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.” denilmemektedir. TCK’nın 134. maddesinde tanımlanan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu ile Anayasada tanınan özel hayatın gizliliği hakkı korunmuş olur.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nedir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu TCK’nın 134. maddesinde düzenlenmiştir. Maddede 2 farklı suç tipine yer verilmektedir. Özel hayatın ihlal edilmesi, suçun temel şekli olarak düzenlenmiştir. Gizlilik ihlalinin görüntü veya seslerin kayda alınmasıyla gerçekleştirilmesi ise suçun nitelikli hali olarak kabul edilmiştir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Temel Hali
Bu suç kişinin özel alanında kalan bir olayın gizliliğinin ihlal edilmesi ile yani içeriğinin başkaları tarafından öğrenilmesiyle oluşmaktadır. Suçun ne şekilde işlendiğinin bir önemi yoktur. Ancak ihlalin görüntü veya ses kaydına alınması bu suçun nitelikli halini oluşturur. Görüntü veya seslerin kayda alınması dışında kalan ve gizliliği ihlal eden her hareketle bu suç işlenebilmektedir. Örneğin bir kimsenin banyo yaparken seyredilmesi, giyinirken veya soyunurken izlenilmesi, bir günlüğünün okunması, yatak odasındaki seslerin dinlenmesi, ya da bir olayın gözetlenmesi şeklindeki gizlilik ihlalleri ile bu suç gerçekleşebilir.
Görüntü ve Seslerin İfşası Suçu
Bu suç aslında özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun nitelikli halini oluşturmaktadır. Elde edilmiş olan görüntü veya seslerin ifşasıyla, yayılmasıyla yani yetkisiz kişilerce öğrenilmesini sağlamakla meydana gelir. İfşanın ne şekilde gerçekleştiğinin bir önemi yoktur. Önemli olan ifşanın hukuka aykırı olmasıdır. Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri koruma tedbiri kapsamında kayda alınması ve bu kayıtların soruşturma ya da kovuşturma makamlarına verilmişse suç oluşmayacaktır.
İnternet Yoluyla Özel Hayatın Gizliliğini İhlal
Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya ses kayıtları internet ya da sosyal medya yoluyla da ifşa edilebilir. Basın veya yayın yoluyla bu suçun gerçekleştirilmesi halinde bu yayımı gerçekleştirenlerin sorumluluğu gündeme gelecektir. Fakat basın mensubunun bu görüntüleri haber verme hakkının kapsamında yayınlanması halinde bu fiil hukuka uygun sayılır ve suç oluşmaz.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Unsurları
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun faili herkes olabilir. Ancak bu suçların kamu görevlisi tarafından görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanmak yoluyla ya da belli bir sanatın veya mesleğin sağladığı kolaylıktan yararlanmak yoluyla işlenmesi halinde suçun nitelikli hali oluşur. (TCK m.137/1)
Eğer özel faaliyeti iki kişi arasında yaşanan bir hadiseye ilişkinse, bu olayların tarafları da suçun faili olabilir. Örneğin bir kimsenin sevgilisiyle yaşadığı özel münasebetleri ayrıntılarıyla bir kitapta veya gazetede yayınlaması veya kamera kaydına alıp ifşa etmesi halinde de bu suç oluşmaktadır. Fakat buna istisna olarak bir kimse tecavüze uğradığını ispatlamak amacıyla görüntü ya da ses kaydına aldıysa bu suç oluşmamaktadır.
Bu suçun mağduru ise herkes olabilir. Buradaki herkesten kasıt halka mal olmuş kişilerin de özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun mağduru olabileceğidir. Fakat ölmüş bir kişinin görüntüsünün kayda alınması ve ifşa edilmesi, şartlarının oluşması halinde ancak kişinin hatırasına hakaret suçu (TCK m.130) kapsamında değerlendirilebilir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunun 134. maddesinde özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için basit ve nitelikli halin yaptırımı olarak iki farklı ceza öngörülmüştür. Cezai yaptırımlar şu şekildedir:
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Temel Halinin Cezası: Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. (TCK m.134/1)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Nitelikli Halinin Cezası: Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur. (TCK m.132/2)
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Görevli Mahkeme
Kanunda birçok istisna bulunmakla beraber görevli mahkeme ayrımında temel kriter şudur:
- 10 yıl veya daha az cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
- 10 yıl veya daha fazla cezayı gerektiren hallerde görevli mahkeme ağır ceza mahkemesidir.
Basit ve nitelikli özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Şikâyet ve Uzlaşma
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. (TCK m.139) Şikâyet bir ceza muhakemesi şartıdır ve bu şart gerçekleşmedikçe soruşturulma ve kovuşturulma yapılamaz. Şikâyet hakkı suçtan zarar gören kişiye aittir. Eğer suçun mağduru birden çok kişiyse her biri diğerinden bağımsız olarak şikâyet hakkını kullanabilir. Şikâyet süresi 6 aydır. Bu süre mağdurun fiili ya da faili öğrenmesinden itibaren başlar.
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaştırmaya tabi bir suçtur. Uzlaştırma bir dava şartı olduğundan hem soruşturma hem kovuşturma aşamasında ileri sürülebilir. Uzlaştırmada temel prosedür mağdur ve üzerinde suç isnadı olan kişinin dava açılmadan anlaşmasını sağlamaktır.
Teşebbüs, İştirak ve İçtima
Suç teşebbüs ve iştirak yönünden özellik göstermediğinden bu hususta genel hükümlere göre hareket edilmesi gerekmektedir. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu aynı mağdura karşı, birden farklı zamanlarda işlendiğinde zincirleme suç hükümleri uygulanabilir.
Özel hayatın gizliliğini görüntü veya sesleri kaydetmek suretiyle ihlal eden kişi, bunları ifşa da etmişse iki ayrı suç oluşur. Bu durumda fail hem 134. maddenin 1. fıkrası hem de 2. fıkrası hükümleri gereğince ayrı ayrı cezalandırılması gerekmektedir.
Özel hayatın gizliliğini ihlal, aynı zamanda kişinin şeref ve itibarını rencide edici nitelik taşıyorsa örneğin hakaret gibi bu durumda tek fiille iki ayrı suç işlenmiş olacağından farklı neviden fikri içtima hükmüne göre hareket etmek gerekir dolayısıyla hangi suçun cezası daha alırsa o suç üzerinden cezalandırılır.
Avukat Desteği
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu insanın özel ve kişisel hayatını konu alan bir suç olduğundan bu suç hakkındaki savunmayı iyi bir ceza avukatı yapması gereklidir. Kartal ceza avukatı danışmanlık hizmeti için ceza alanında başarılı ve tecrübeli bir Kartal hukuk bürosu tercih edilmesi hak kayıplarının önlenmesi açısından oldukça önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Cezası Nedir?
Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır
Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunda Hangi Mahkeme Görevlidir?
Basit ve nitelikli özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir.
Görüntü ve Seslerin İfşası Suçunun Cezası Nedir?
Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.
Özel Hayatın Gizliliği Şikâyete Tabi Midir?
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu şikâyete tabi bir suçtur. Şikâyet süresi 6 aydır.
